Umowa dzierżawy a pobieranie dopłat

Wymagania do otrzymania dopłat

Warunki przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego określone zostały w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 5 lutego 2005 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2015 r., poz. 1551, z późn. zm.), zgodnie z którym rolnikowi przysługuje jednolita płatność obszarowa do będącej w jego posiadaniu w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności, powierzchnia gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, kwalifikujących się do objęcia tą płatnością, jeżeli:

1. posiada w tym dniu działki rolne o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 1 ha, położone na gruntach będących »kwalifikującymi się hektarami«; minimalna powierzchnia działki rolnej wynosi 0,1 ha;
2. wszystkie grunty rolne są utrzymywane zgodnie z normami przez cały rok kalendarzowy, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności;
3. przestrzega wymogów przez cały rok kalendarzowy, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności;
4. został mu nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności”.

Trzeba pamiętać, że tylko łączne spełnienie przez rolnika wszystkich przesłanek ustawowych stanowi podstawę do przyznania przedmiotowej płatności.

Zobacz również: Umowa dzierżawy gruntów rolnych a urząd skarbowy

Rolnik, działalność rolnica i posiadanie gruntów

Płatności bezpośrednie do gruntów rolnych przysługują rolnikowi, przez którego należy rozumieć osobę fizyczną (z prawną dajemy sobie na razie spokój), której gospodarstwo znajduje się na terenie Wspólnoty oraz która prowadzi działalność rolniczą, a także której został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności. Zatem osoba płacąca podatek rolny (nie musi opłacać KRUS-u) posiadająca co najmniej 1 ha ziemi kwalifikuje się uzyskiwania dopłat do gruntów.

Natomiast działalność rolnicza oznacza produkcję, hodowlę lub uprawę produktów rolnych, włączając w to zbiory, dojenie, chów zwierząt oraz utrzymywanie zwierząt do celów gospodarskich lub utrzymywanie gruntów w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska.

Z kolei pojęcie „posiadania” zostało zdefiniowane w art. 336 Kodeksu cywilnego jako stan faktyczny, związany z wykonywaniem władztwa nad rzeczą wraz z wolą wykonywania uprawnienia dla siebie. Za posiadacza rzeczy uważa się tego, kto nią faktycznie włada jako właściciel (posiadacz samoistny), jak i tego, kto nią włada jako użytkownik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Istotą płatności obszarowych jest to, że są one przyznawane osobie, która rzeczywiście uprawia grunty rolne, tzn. decyduje jakie rośliny uprawiać i swobodnie dokonuje odpowiednich zabiegów agrotechnicznych, zbiera plony oraz utrzymuje grunty zgodnie z normami i wymogami. Płatności przysługują faktycznemu użytkownikowi, który wykonuje wszelkie czynności niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania gospodarstwa. Mogą nimi być działania organizacyjne, kierownicze, jak i osobiste zaangażowanie w bezpośrednim wykonywaniu pracy fizycznej w gospodarstwie. Prowadzenie działalności rolniczej nie musi polegać tylko na „własnoręcznym” prowadzeniu prac polowych, ale obejmuje również swobodne decydowanie o tym, jakie rośliny uprawiać, jakich należy dokonywać zabiegów agrotechnicznych, zbieranie samodzielnie bądź przy udziale innych osób plonów, itp. W przypadku, gdy działki użytkuje inna osoba niż właściciel, dzierżawca, wówczas ma ona prawo pobierać dopłaty do tych działek. Dopłaty nie są przewidziane dla właścicieli, którzy dysponują jedynie tytułem własności, natomiast ani oni sami ani wskazana przez nich osoba nie zajmuje się produkcją rolną.

Przypomnę tylko, że rolnik, który stara się o przyznanie płatności, jest zobowiązany zadeklarować wszystkie grunty rolne będące w jego posiadaniu (nie własności) niezależnie od tego, czy ubiega się o przyznanie płatności do tych gruntów. Podstawowym źródłem informacji zarówno dla pracowników Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, jak i dla rolników starających się o płatności bezpośrednie jest ustawa o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Na podstawie art. 4 tej ustawy ARiMR jako agencja płatnicza, realizuje zadania i kompetencje agencji płatniczej w zakresie płatności bezpośredniej i płatności uzupełniających, które są ujęte wspólną nazwą „płatności obszarowe”. Rolnik, chcąc skorzystać z przysługującego mu prawa do otrzymania jednolitej płatności obszarowej, musi spełniać określone warunki. Przede wszystkim musi wykazać, że grunty rolne wchodzące w skład gospodarstwa rolnego kwalifikują się do objęcia powyższą płatnością, co oznacza, że posiada działki rolne o łącznej powierzchni nie mniejszej niż określona przez Rzeczpospolitą Polskę podaną w rozporządzeniu nr 1973/2004, a także wszystkie grunty rolne są utrzymywane zgodnie z normami przez cały rok kalendarzowy, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności, oraz został mu nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności. Należy pamiętać, że owa płatność obszarowa jest przyznawana na wniosek samego zainteresowanego. W przypadku natomiast stwierdzenia przez ARiMR nieprawidłowości we wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich do gruntów rolnych do wnioskodawcy zostaje wysłane „Wezwanie do usunięcia braków” bądź „Wezwanie do złożenia wyjaśnień”, a to byłoby możliwe przy zmienia klasyfikacji gruntów ornych ( rolnych) na inne.

Zobacz również: Czy umowa dzierżawy gruntu musi być spisana u notariusza?

Dzierżawa a dopłaty

Reasumując – prawo własności działek rolnych, któremu nie towarzyszy ich posiadanie w rozumieniu przepisów ustawy o płatnościach bezpośrednich, nie stanowi przesłanki do ubiegania się o przyznanie płatności obszarowych. Bowiem celem systemu wsparcia obszarowego jest finansowe wspieranie rolników, czyli osób, które faktycznie uprawiają grunty rolne. Wobec powyższego, dopłaty bezpośrednie nie są przewidziane dla właścicieli, którzy dysponując jedynie tytułem własności, nie zajmują się produkcją rolną. Płatności przysługują faktycznemu użytkownikowi gruntów rolnych, który wykonuje wszelkie czynności niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania gospodarstwa.

Błędna umowa dzierżawy i aneks

Odnosząc powyższe do przedstawionej przez Panią umowy dzierżawy, oczywiste jest, iż zastrzeżenie poczynione w § 3 umowy dotyczące pobieranie ww. dopłat obszarowych przez Panią jako jedynie właściciela jest niezgodne z literą prawa, zatem stanowi tzw. postanowienie martwe, zatem pozbawione mocy prawnej. Słusznie zatem sporządziła Pani aneks, którego zadaniem jest sprostowanie poczynionych usterek prawnych, niemniej jednak widzę w nim szereg następujących błędów, a to:

• data aneksu powinna być późniejsza niż data umowy.
• sprostowanie § 3 winno polegać na zmianie kwoty 800 zł miesięcznie na kwotę 1300 zł miesięcznie dzierżawy oraz wykreśleniu zdania „Wydzierżawiający zastrzega sobie prawo do składania do Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wniosku o dopłaty obszarowe. Dzierżawa zobowiązuje się że nie będzie składał wniosku o dopłatę obszarową w trakcie trwania niniejszej umowy”,
• uzupełnienie § 6 poprzez jest nieprawidłowe.

Należy pamiętać że zgodnie z art. 704 Kodeksu cywilnego, jeżeli umowa dzierżawy została zawarta na czas nieoznaczony (oraz jeżeli nie uzgodniono inaczej), to można ją wypowiedzieć z zachowaniem następujących okresów wypowiedzenia: rok naprzód na koniec roku dzierżawnego – jeżeli zawarta umowę dzierżawy gruntów rolnych.

Umowę dzierżawy można także wypowiedzieć, jeżeli w jej treści przewidziano wyraźnie taką możliwość. Możliwe jest zastrzeżenie prawa do wypowiedzenia umowy zarówno z zachowaniem, jak i bez zachowania okresu wypowiedzenia. Konieczne jest przy tym określenie dokładnych przypadków, w których będzie możliwe dokonanie wypowiedzenia. Prawo do wprowadzenia do umowy dodatkowych przyczyn wypowiedzenia wynika z odpowiedniego stosowanie przepisów o najmie – art. 673 § 3 w związku z art. 694 Kodeksu cywilnego. Pani umowa została zawarta na czas określony i co do zasady nie może być wypowiedziana wcześniej, ponieważ nie przewidziano w treści umowy takich przypadków. To oznacza, że w przypadku umowy zawartej na czas oznaczony, gdy nie zawiera ona postanowień w zakresie zmiany wysokości czynszu, niewyrażenie przez dzierżawcę zgody na podwyższenie czynszu nie stanowi podstawy do wypowiedzenia umowy. Umowy na czas oznaczony mają bowiem zapewniać stronie większą stabilizację, dlatego nie ma zastosowania art. 704 Kodeksu cywilnego dotyczący swobodnego wypowiedzenia umowy. Należy też wskazać, że umowa dzierżawy nie jest pozbawiona regulacji dotyczących zmiany wysokości czynszu. Ustawodawca w art. 700 wprost wskazuje na dozwolony przypadek zmiany wysokości czynszu dzierżawnego, ograniczając go do jednej ze stron – dzierżawcy oraz do kierunku zmiany – obniżenia czynszu przy spełnieniu wskazanych przesłanek.

Zatem w aneksie powołałabym jako uzasadnienie zmiany stawki czynszu na wykreślenie postanowienia dotyczącego prawa poboru dopłat przez Panią np. „wobec wykreślenia postanowienia w § 3 umowy dot. występowania przez wydzierżawiającego do Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o dopłaty obszarowe, przyznając tym samym to prawo dzierżawcy, stronie zgodnie zmieniają stawkę czynszu dzierżawy na kwotę 1300 zł miesięcznie”.

Brak przyjęcia zmiany stawki czynszu nie może tu stanowić podstawy wypowiedzenia umowy.

Zobacz również: KRUS a rozwiązanie umowy dzierżawy

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.