• Data: 2025-05-11 • Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Od 5 lat jestem zameldowana w województwie podkarpackim. Moja mam jest rolnikiem w Małopolsce, a ja jestem przez nią ubezpieczona – mama jest głównym ubezpieczającym w KRUS. Czy zmiana miejsca zameldowania ma wpływ na ubezpieczenie? Trzy dni temu byłam u lekarza, który mi wystawił zwolnienie chorobowe i z tego wynikł problem – KRUS chce mi cofnąć 5 lat ubezpieczenia. Czy jest wyjście z tej sytuacji?
Zgodnie z art. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników:
Ubezpieczenie społeczne rolników, zwane dalej „ubezpieczeniem”, obejmuje, na zasadach określonych w ustawie, rolników i pracujących z nimi domowników oraz pomocników rolnika, którzy:
1) posiadają obywatelstwo polskie lub
2) są uprawnieni do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 87 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 735, 1429, 1723 i 1737) lub są zwolnieni na podstawie przepisów szczególnych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.
Zgodnie z art. 7 ww. ustawy:
1. Ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu podlega z mocy ustawy:
1) rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny,
2) domownik rolnika, o którym mowa w pkt 1
– jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
1a. Ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu podlega z mocy ustawy pomocnik rolnika, wyłącznie w zakresie ograniczonym do świadczeń określonych w art. 9 pkt 1.
2. Ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim na wniosek obejmuje się innego rolnika lub domownika, jeżeli działalność rolnicza stanowi stałe źródło jego utrzymania, a także osobę, która będąc rolnikiem przeznaczyła grunty prowadzonego gospodarstwa rolnego do zalesienia na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
3. Innego rolnika, domownika lub osobę, która przeznaczyła grunty do zalesienia, obejmuje się ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim na wniosek, wyłącznie w zakresie ograniczonym do świadczeń określonych w art. 9 pkt 1, jeżeli podlegają innemu ubezpieczeniu społecznemu albo mają ustalone prawo do emerytury lub renty lub do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
4. Przepisów ust. 2 i 3 nie stosuje się do emerytów i rencistów, którzy mają orzeczoną niezdolność do samodzielnej egzystencji.
Definicję „domownika” znajdziemy zaś w art. 6 pkt 2 ustawy, gdzie czytamy, że:
Ilekroć w ustawie jest mowa o: (…)
2. domowniku – rozumie się osobę bliską rolnikowi, która:
a) ukończyła 16 lat,
b) pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,
c) stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy; (…).
Jeśli zatem, mimo zmiany miejsca zameldowania, spełnia Pani nadal przesłanki domownika i jest je Pani w stanie przed KRUS wykazać, to nie powinna Pani stracić ubezpieczenia. Niestety, nie wiem, co konkretnie KRUS Pani zarzuca i dlaczego, oraz jakie ma argumenty. Jeśli np. obecny meldunek jest dużo dalszy niż ten przy matce, mogło dojść do uznania, że nie ma szans na jednoczesne pozostanie domownikiem rolnika.
Syn pracujący z ojcem na gospodarstwie
Marek, 22-letni syn rolnika, mieszkał z rodzicami na wsi i codziennie pomagał w gospodarstwie. Gdy podjął studia w mieście oddalonym o 200 km, zameldował się w akademiku, ale w każdy weekend wracał na wieś i pracował na roli. KRUS uznał, że zmiana miejsca zameldowania oznacza brak stałego uczestnictwa w pracach gospodarstwa, mimo że Marek wciąż spełniał obowiązki domownika.
Przeprowadzka do narzeczonego i zmiana meldunku
Anna, córka rolnika, została zameldowana w pobliskim mieście, bo zamieszkała z narzeczonym w jego mieszkaniu. Nie zrezygnowała jednak z pracy na gospodarstwie rodzinnym, gdzie codziennie dojeżdżała. KRUS uznał, że meldunek w mieście wyklucza jej status domownika, mimo że fizycznie stale uczestniczyła w prowadzeniu gospodarstwa.
Zmiana meldunku i problemy zdrowotne
Ewa pomagała swojej mamie w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, ale zameldowała się u męża w innej miejscowości, by zarejestrować działalność gospodarczą w ramach pracy zdalnej. Nadal regularnie dojeżdżała i wykonywała obowiązki domownika. Po zgłoszeniu zwolnienia lekarskiego w KRUS, urząd zażądał wyjaśnień dotyczących jej statusu, powołując się na brak zameldowania w pobliżu gospodarstwa.
Zmiana miejsca zameldowania przez domownika rolnika może budzić wątpliwości KRUS co do spełniania warunków ubezpieczenia społecznego. Kluczowe jest wykazanie faktycznego uczestnictwa w pracach gospodarstwa, niezależnie od formalnego meldunku. W takich sytuacjach warto znać swoje prawa i odpowiednio udokumentować ciągłość współpracy z rolnikiem.
Potrzebujesz pomocy w sporze z KRUS lub przygotowaniu odpowiednich dokumentów dotyczących ubezpieczenia domownika rolnika? Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników - Dz.U. 1991 nr 7 poz. 24
2. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - Dz.U. 2004 nr 99 poz. 1001
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe.
Zapytaj prawnika