Dzierżawa ziemi a wysokość emerytury nauczyciela

Dzierżawa ziemi a emerytura ZUS

W pierwszej kolejności wskazać należy, że posiadanie i prowadzenie gospodarstwa rolnego (zakresem definicji gospodarstwa rolnego z ustawy o podatku rolnym objęte są także użytki rolne, które podatnik posiada na podstawie umowy dzierżawy, chodzi bowiem zarówno o posiadanie samoistne, jak i posiadanie zależne) nie wpływa na prawo do pobierania emerytury z ZUS-u, pod warunkiem, że nie prowadzi się działalności rolniczej objętej ubezpieczeniem w KRUS-ie. Nie wpływa to także na Pana kwestie pracownicze.

Zgodnie z art. 693 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) w przypadku umowy dzierżawy dochodzi do oddania dzierżawcy określonej rzeczy do używania i jednocześnie dzierżawca ten jest uprawniony do pobierania pożytku. Natomiast wydzierżawiający ma prawo pobierać ustalony czynsz. W konsekwencji umowa dzierżawy jest typem umowy o charakterze odpłatnym.

Obowiązki i prawa dzierżawcy

Dzierżawca ma szereg praw i obowiązków wynikających z umowy dzierżawy. Jeśli chodzi o prawa, to może on:

• używać przedmiotu dzierżawy, korzystać z niego oraz pobierać z niego pożytki;
• żądać obniżenia czynszu dzierżawnego, jeżeli zwykły przychód z przedmiotu dzierżawy uległ znacznemu zmniejszeniu;
• żądać zwrotu nakładów poczynionych na zasiewy.

Jeśli chodzi o obowiązki, to dzierżawca powinien:

• płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz dzierżawny;
• wykonywać swoje prawo zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki;
• dokonywać napraw niezbędnych do zachowania przedmiotu dzierżawy w niepogorszonym stanie;
• zwrócić rzecz po zakończeniu dzierżawy w niepogorszonym stanie.Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
  

Poddzierżawa ziemi

Co do poddzierżawy wskazuję, że ustawa gwarantuje wydzierżawiającemu wpływ na wybór podmiotu uprawnionego do korzystania z tego przedmiotu w ten sposób, że bez jego zgody niedopuszczalne jest oddanie przez dzierżawcę przedmiotu innej osobie tytułem poddzierżawy bądź umowy nieodpłatnej.

Zgoda wydzierżawiającego może zostać udzielona wyraźnie; nie jest także wykluczona zgoda dorozumiana, z tym że wykładnia oświadczenia woli wydzierżawiającego musi być wówczas dokonywana z dużą ostrożnością. Podnosi się, że zgoda wydzierżawiającego może wynikać już z ustalonego w umowie dzierżawy sposobu korzystania z przedmiotu przez dzierżawcę. Jeżeli wydzierżawiający wyraża zgodę na zawarcie umowy poddzierżawy na czas oznaczony, wprowadza tym samym termin do treści umowy dzierżawy, która staje się umową zawartą na czas oznaczony, a jeżeli już pierwotnie zawierała termin, który był krótszy, to ulega on przedłużeniu do czasu zakończenia umowy poddzierżawy. W przypadku oddania przedmiotu do korzystania innej osobie bez wymaganej zgody wydzierżawiającego wydzierżawiający jest uprawniony do wypowiedzenia dzierżawy ze skutkiem natychmiastowym (art. 698 § 2 K.c.).

Poddzierżawa jest w istocie umową dzierżawy, a prawa i obowiązki jej stron podlegają przepisom o dzierżawie oraz na podstawie odesłania zawartego w art. 694 K.c. również przepisom odnoszącym się do najmu. Zawarcie umowy poddzierżawy nie prowadzi do przekształceń podmiotowych w ramach umowy dzierżawy, a zatem pierwotna umowa dzierżawy pozostaje w mocy, a wydzierżawiający nie staje się stroną umowy poddzierżawy. Na mocy stosowanego odpowiednio art. 668 § 1 K.c. zdanie drugie zarówno dzierżawca, jak i osoba trzecia odpowiedzialni są względem wydzierżawiającego za to, że dzierżawiona rzecz będzie używana zgodnie z obowiązkami wynikającymi z umowy dzierżawy. Stąd poddzierżawa jest możliwa pod warunkiem zgody wydzierżawiającego.

Klasycznym przykładem dzierżawy jest umowa obejmująca grunty rolne. Dzierżawca jest w takim przypadku uprawniony do pobierania pożytków, czyli płodów rolnych.

Poddzierżawa ziemi a podatek

Jeśli zdecyduje się Pan na poddzierżawę, to wskazuję, że w kontekście prawa podatkowego dzierżawa jest uznawana za odrębne źródło przychodów, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy PIT. Przepis ten określa, że źródłami przychodów są m.in. dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, jeśli również dotyczą one gospodarstwa rolnego lub jego części wykorzystywanej na cele nierolnicze.

Zgodnie z ustawą PIT umowa dzierżawy generuje przychód podatkowy, który może powstać także w przypadku dzierżawy gruntów rolnych. Art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy PIT wskazuje, że przychód z dzierżawy pojawia się, jeśli dzierżawa jest na cele nierolnicze. Należy również zaznaczyć, że według art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy PIT przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej. Ustawa PIT definiuje działalność rolniczą jako wytwarzanie produktów roślinnych lub zwierzęcych oraz hodowlę i chów zwierząt (art. 2 ust. 2 ustawy PIT). Działalność rolnicza polega na uzyskiwaniu nieprzetworzonych produktów pochodzących z uprawy roślin lub hodowli zwierząt.

Przychody, które są tylko pośrednio związane z działalnością rolniczą lub stanowią produkt uboczny tej działalności, nie są uznawane za przychody z działalności rolniczej w rozumieniu prawa podatkowego. Aby przychód z dzierżawy gruntów rolnych nie był opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych, dzierżawiony grunt musi być gospodarstwem rolnym lub jego częścią i musi być wykorzystywany na cele rolnicze.

Dla uznania gruntu za gospodarstwo rolne, zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym, jego powierzchnia musi przekraczać 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy. W konsekwencji dzierżawa gruntów rolnych na cele rolnicze nie podlega opodatkowaniu PIT. Takie stanowisko potwierdza m.in. interpretacja Dyrektora IS w Poznaniu z 7 lutego 2013 r. (nr ILPB2/415-1014/12-4/AJ), która stwierdza, że dzierżawa gruntów rolnych na cele rolnicze nie stanowi źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja przy dzierżawie gruntów rolnych na cele inne niż rolnicze. Wówczas wynagrodzenie z tego tytułu jest przychodem podatkowym objętym regulacjami ustawy PIT. Od 1 stycznia 2022 r. przychód z tego źródła jest opodatkowany ryczałtem ewidencjonowanym (art. 9a ust. 6 ustawy PIT). Przykładowo rolnik wynajmujący grunt na instalację paneli fotowoltaicznych płaci ryczałt ewidencjonowany w wysokości 8,5% przychodów do kwoty 100 000 zł, a od nadwyżki powyżej tej kwoty – 12,5% przychodów. Jest to jedyna dostępna forma opodatkowania dzierżawy prywatnej niezwiązanej z działalnością gospodarczą, więc podatnik nie musi zgłaszać wyboru tej formy opodatkowania.

Podsumowując, dzierżawa gruntów rolnych na cele nierolnicze stanowi źródło przychodu w rozumieniu ustawy PIT, co wiąże się z koniecznością zapłaty podatku w formie ryczałtu ewidencjonowanego. Kluczowe jest przeznaczenie gruntu – dzierżawa na cele rolnicze nie podlega opodatkowaniu, natomiast na cele nierolnicze – tak.

Podatek rolny

Obowiązek uiszczenia podatku rolnego spoczywa na właścicielu gruntu rolnego lub użytkowniku wieczystym. Jednakże w sytuacji, gdy grunt jest przedmiotem umowy dzierżawy, zobowiązanie może być przeniesione na dzierżawcę. Istnieje taka możliwość dzięki odpowiedniemu zapisowi, który musi być jasny i jednoznaczny, aby nie pozostawiał wątpliwości co do strony odpowiedzialnej za zapłatę należności.

Należy zaznaczyć, że przepisy dopuszczają możliwość negocjowania warunków umowy dzierżawy, w tym kwestii podatku rolnego, co daje stronom umowy swobodę w ustalaniu, kto ostatecznie będzie płacił to obciążenie. W praktyce oznacza to, że dzierżawca, będąc faktycznym użytkownikiem ziemi, często przejmuje obowiązek zapłaty należności. Jednak ta kwestia powinna zostać dokładnie określona w warunkach umowy.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

2. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.