Czy żona rolnika uzyska status bezrobotnego i prawo do zasiłku?

Pierwszeństwo innych ubezpieczeń społecznych przed ubezpieczeniem rolniczym

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników wymienionemu ubezpieczeniu podlega obowiązkowo: rolnik, zamieszkujący i prowadzący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jego posiadaniu gospodarstwie rolnym o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych lub dział specjalny produkcji rolnej, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także małżonek rolnika oraz domownik stale pracujący w tym gospodarstwie, jeżeli rolnik ten, jego małżonek, domownik, nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty, albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Przyjmuje się, że rolnik lub domownik podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, jeżeli z tytułu wykonywania pracy (bez względu na wymiar czasu pracy) czy innej aktywności zawodowej, objęty jest obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym i rentowymi na podstawie przepisów ustawy systemowej. Podleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu dotyczy zatem m.in.: osób, które:

• wykonują pracę w ramach umowy agencyjnej, umowy zlecenia,
• prowadzą działalność pozarolniczą, w tym pozarolniczą działalność gospodarczą,
• pobierają zasiłek dla bezrobotnych (rejestracja w charakterze bezrobotnego bez prawa do zasiłku nie jest uznawana za podleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu),
• objęte są zaopatrzeniem emerytalnym, określonym w odrębnych przepisach.

Oznacza, to że przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu każde inne ubezpieczenie społeczne ma pierwszeństwo przed ubezpieczeniem rolniczym.

Zobacz również: Czy będąc na KRUS-ie można zarejestrować się w urzędzie pracy?

Status bezrobotnego a ubezpieczenie w KRUS

Statusu bezrobotnego, a co za tym idzie – także prawa do zasiłku dla bezrobotnych – nie może Pani nabyć, jeżeli jest Pani właścicielem lub posiadaczem samoistnym nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe lub nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe. Tak wynika z art. 2 ust. 2 pkt. d ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Zobacz również: Ziemia w dzierżawie a zasiłek dla bezrobotnych

Małżonek rolnika, który nie pracuje stale w gospodarstwie rolnym

Wśród przeszkód uniemożliwiających uzyskanie statusu bezrobotnego ustawa o promocji zatrudnienia wymienia ubezpieczenie w KRUS z tytułu pracy w gospodarstwie rolnym jako współmałżonek lub domownik. Nic natomiast nie mówi o prawie do ubezpieczenia w KRUS z tytułu pracy w gospodarstwie domowym bezpośrednio związanym z gospodarstwem rolnym współmałżonka. A to są dwie różne przesłanki.

Zatem jak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 26 stycznia 2018 r. (sygn. akt: II SA/Wa 1236/17) – małżonek rolnika niepracujący na stałe w gospodarstwie rolnym mieści się w definicji bezrobotnego. Jednocześnie, o ile małżonek pracuje w gospodarstwie domowym rolnika, podlega ubezpieczeniu z mocy ustawy o KRUS.

W takim stanie prawnym wybór statusu należy do Pani jako małżonki rolnika. A zatem w formularzu wpisuje Pani oświadczenie, że nie pracuje w gospodarstwie rolnym męża. Oświadczenie może być złożone na dołączonym formularzu. Myślę, że wspomniany urzędnik przesadza z tymi sąsiadami, ale gdy PUP się domagała, to chodzi raczej o sąsiadów z miejsca Pani obecnego zamieszkania.

Zobacz również: Fundusz emerytalny rolników

Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego przez urząd pracy

Gdyby zdecydowali się Państwo na rozwiązanie, gdzie Pani mąż dołącza Panią do swojego ubezpieczenia w ZUS, to aby tego dokonać wystarczyłoby wypełnić wniosek – dokument ZUS ZCNA i złożyć go w ZUS, pamiętając, że jest na to 7 dni od chwili utraty przez Panią pracy i tym samym utraty ubezpieczenia. Natomiast jeżeli zarejestruje się Pani w PUP i otrzyma status osoby bezrobotnej, to natychmiast zostanie Pani wyrejestrowana z ubezpieczenia zdrowotnego męża. Bezrobotny powinien zostać zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego przez urząd pracy, a nie przez ubezpieczonego członka rodziny.

Okres pracy w gospodarstwie rodziców – mimo obecnego, ewentualnego statusu osoby bezrobotnej – będą w przyszłości uwzględnione przy wyliczaniu Pani emerytury. Status osoby bezrobotnej nie unieważnia wcześniejszych okresów pracy. Do stażu emerytalnego ZUS/KRUS ma obowiązek zaliczyć okresy pracy danej osoby w gospodarstwie rolnym po ukończeniu przez nią 16 roku życia, jeśli praca wykonywana była ponad 4 godziny dzienne (tutaj konieczne będą zeznania świadków).

Zobacz również: Czy domownik musi być zameldowany?

Źródła:

1. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników - Dz.U. 1991 nr 7 poz. 24
2 Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 26 stycznia 2018 r. (sygn. akt: II SA/Wa 1236/17

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.