• Autor: Bogusław Nowakowski
Odziedziczyłam z siostrą gospodarstwo rolne z domem po bracie, który był jego właścicielem. Jesteśmy już po przyjęciu spadku w sądzie i uprawomocnieniu się nabycia spadku. Chciałybyśmy z siostrą sprzedać nabyty spadek. Czy możemy dokonać sprzedaży na podstawie sądowego przyjęcia spadku i czy trzeba będzie zapłacić podatek dochodowy, czy obejmie nas zwolnienie?
Gospodarstwo rolne to nieruchomość – co oznacza, że jego sprzedaż wymaga zawarcia umowy w formie aktu notarialnego. Posiada Pani z siostrą potwierdzenie swych praw do spadku i mogą Panie zbyć to gospodarstwo.
Sprzedaż nieruchomości przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie (rok śmierci spadkodawcy) – zbycie takie podlega podatkowi dochodowemu od osób fizycznych.
Podatek musiałby być zapłacony do 30 kwietnia następnego roku kalendarzowego. W tym samym terminie powinno być złożone odpowiednie zeznanie podatkowe.
Jednakże zbycie całości lub części nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego podlega odrębnej zasadzie. Według art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
„28) przychody uzyskane z tytułu sprzedaży całości lub części nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego; zwolnienie nie dotyczy przychodu uzyskanego ze sprzedaży gruntów, które w związku z tą sprzedażą utraciły charakter rolny; (…)”.
Definiując pojęcie „gospodarstwo rolne” należy, w myśl art. 2 ust. 4 ww. ustawy, odnieść się do przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym – za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż rolnicza, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiący własność lub znajdujący się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej.
Uszczegóławiając, jakie rodzaje gruntów wchodzą w skład gospodarstwa rolnego, a przez to decydując o zakresie zwolnienia od podatku dochodowego przychodu ze sprzedaży gruntów, należy odnieść się do klasyfikacji zawartej w rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. z 2001 r. Nr 38, poz. 454 ze zmianami) oraz załącznika Nr 6 tego rozporządzenia.
Zobacz również: Ile wynosi podatek od sprzedaży ziemi rolnej?
Zgodnie z § 67 ww. rozporządzenia użytki gruntowe wykazywane w ewidencji dzielą się na następujące grupy:
1) grunty rolne,
2) grunty leśne,
3) grunty zabudowane i zurbanizowane,
4) użytki ekologiczne, oznaczone symbolem złożonym z litery „E” oraz symbolu odpowiedniego użytku gruntowego określającego sposób zagospodarowania lub użytkowania terenu, np. E–Ws, E–Wp, E–Ls, E–Lz, E–N, E–Ps, E–R,
5 uchylony
6) grunty pod wodami,
7) tereny różne oznaczone symbolem –Tr.
Stosownie natomiast do treści § 68 ww. rozporządzenia: „Grunty rolne dzielą się na:
1) użytki rolne, do których zalicza się:
a) grunty orne, oznaczone symbolem – R,
b) sady, oznaczone symbolem – S,
c) łąki trwałe, oznaczone symbolem – Ł,
d) pastwiska trwałe, oznaczone symbolem – Ps,
e) grunty rolne zabudowane, oznaczone symbolem – Br,
f) grunty pod stawami, oznaczone symbolem – Wsr,
g) grunty pod rowami, oznaczone symbolem – W,
h) grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, oznaczone symbolem – Lzr,
2) nieużytki, oznaczone symbolem – N.
2. Grunty leśne dzielą się na:
1) lasy, oznaczone symbolem – Ls,
2) grunty zadrzewione i zakrzewione, oznaczone symbolem – Lz.”,
3. Grunty zabudowane i zurbanizowane dzielą się na:
1) tereny mieszkaniowe, oznaczone symbolem – B,
2) tereny przemysłowe, oznaczone symbolem – Ba,
3) inne tereny zabudowane, oznaczone symbolem – Bi,
4) zurbanizowane tereny niezabudowane lub w trakcie zabudowy, oznaczone symbolem – Bp,
5) tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, oznaczone symbolem – Bz,
6) użytki kopalne, oznaczone symbolem – K,
7) tereny komunikacyjne, w tym:
a) drogi, oznaczone symbolem – dr,
b) tereny kolejowe, oznaczone symbolem – Tk,
c) inne tereny komunikacyjne, oznaczone symbolem – Ti.
d) grunty przeznaczone pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych, oznaczone symbolem – Tp.
4. Grunty pod wodami dzielą się na:
1) grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi, oznaczone symbolem – Wm,
2) grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi, oznaczone symbolem – Wp,
3) grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi, oznaczone symbolem – Ws.
Z treści przywołanych przepisów wynika zatem, że zastosowanie zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od wystąpienia wskazanych przesłanek:
Oceniając spełnienie przesłanki dotyczącej zachowania charakteru rolnego gruntu, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na faktyczny zamiar nabywcy co do dalszego przeznaczenia nieruchomości. Cel nabycia gruntów może wynikać bezpośrednio z aktu notarialnego, z charakteru nabywcy, jak również z innych okoliczności związanych z daną transakcją. Należy ponadto wskazać, że utrata charakteru rolnego w związku ze sprzedażą może wystąpić bezpośrednio po sprzedaży, ale może nastąpić dopiero w przyszłości, jednakże w momencie sprzedaży strony umowy winny być świadome celu zakupu i przeznaczenia gruntów.
Jednocześnie utraty charakteru rolnego, do której w swej dyspozycji odwołuje się art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie należy utożsamiać bezpośrednio oraz wyłącznie z utratą tego charakteru w sensie prawnym, ale jak wykazano powyżej – przede wszystkim w sensie faktycznym.
Przy zachowaniu wskazanych przesłanek – nie wystąpiłby podatek dochodowy niezależnie od daty zbycia.
Zobacz również: Sprzedaż działki rolnej przed upływem 5 lat
Przy zbyciu powodującym utratę charakteru rolnego – istnieje możliwość zwolnienia przychodu ze zbycia nieruchomości z podatku dochodowego. Stosownie do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
„Art.21. 1. Wolne od podatku dochodowego są: (…)
131) dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych; (…)”.
Od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.
Podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d.
Art. 22. 6c. Koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.
6d. Za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.
Zobacz również: Termin zapłaty podatku od spadku
W razie wydania całej kwoty na własne cele mieszkaniowe – podatku dochodowego nie będzie. W razie wydania części kwoty – konieczne będzie zapłacenie podatku od pozostałej różnicy razem z odsetkami.
Podsumowując: Zasadą generalną jest opodatkowanie w razie zbycia nieruchomości w pewnym okresie czasu od nabycia. Przy zbyciu gospodarstwa rolnego – dochód ze zbycia jest zwolniony z podatku niezależnie od daty zbycia. Przy zbyciu powodującym utratę charakteru rolnego w pewnym okresie po nabyciu (nie zbywa się gospodarstwa rolnego, ale jego części i w wyniku tego tracą one charakter rolny), wtedy podlega to opodatkowaniu na zasadach ogólnych – ale z możliwością uzyskania zwolnienia innego niż przy zbyciu jako gospodarstwa rolnego.
Opis sprawy z marca 2015 r.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Bogusław Nowakowski
Zapytaj prawnika