• Autor: Marta Handzlik
Otrzymałem w spadku gospodarstwo rolne wraz z zabudowaniami (budynek mieszkalny i budynki gospodarcze) oraz ciągnik. Jestem rolnikiem i należę do II grupy podatkowej. Czy można uniknąć podatku od spadku w związku z powiększeniem gospodarstwa rolnego? Ewentualnie, jak zapłacić najniższy możliwy podatek lub jak starać się o umorzenie?
Odpowiadając na Pana pytanie uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wolne od tej daniny jest nabycie własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, jeśli w chwili nabycia stanowiła gospodarstwo rolne albo weszła w skład gospodarstwa nabywcy. Nowy właściciel musi prowadzić je co najmniej pięć lat od dnia nabycia.
Do podstawowych zwolnień z podatku od spadku zaliczymy:
– nabycie gospodarstwa rolnego (w rozumieniu przepisów o podatku rolnym) z wyłączeniem:
a) budynków mieszkalnych,
b) budynków zajętych na cele specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu lub specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z urządzeniami i ze stadem hodowlanym,
c) urządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie, inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie owoców,
– nabycie w drodze spadku przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej – bliską rodzinę – przedmiotów wyposażenia mieszkania, pościeli, odzieży, bielizny oraz narzędzi pracy przeznaczonych do użytku w gospodarstwie domowym,
– nabycie przez rolnika pojazdów rolniczych i maszyn rolniczych oraz części do tych pojazdów i maszyn pod warunkiem, że te pojazdy i maszyny rolnicze w ciągu 3 lat od daty otrzymania nie zostaną przez nabywcę sprzedane lub darowane osobom trzecim; niedotrzymanie tego warunku powoduje utratę zwolnienia,
– nabycie w drodze spadku prawa do rekompensaty w rozumieniu ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418).
Jeżeli w drodze spadku została nabyta własność (współwłasność):
– budynku mieszkalnego,
– lokalu mieszkalnego,
– spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie,
– spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie,
do podstawy opodatkowania nie wlicza się ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.
Zobacz również: Podatek od sprzedaży ziemi rolnej ze spadku
Powyższa ulga przysługuje, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
– spadkobierca jest obywatelem polskim (lub obywatelem jednego z państw UE lub EFTA),
– spadkobierca nie jest właścicielem innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego (jeśli tak, to należy go zbyć na rzecz zstępnych – np. dzieci, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego),
– spadkobiercy nie przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym (jeśli tak, to należy przekazać je zstępnym lub do dyspozycji spółdzielni w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego),
– spadkobierca nie jest najemcą lokalu lub budynku (jeśli tak, to należy rozwiązać umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego),
– spadkobierca będzie zamieszkiwać będąc zameldowanym na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokona jego zbycia przez okres 5 lat:
a) od dnia złożenia zeznania podatkowego, jeżeli w chwili jego złożenia mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
b) od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego.
Podsumowując – nabycie w drodze spadku gospodarstwa rolnego nie podlega opodatkowaniu, jeśli spadkobierca przez okres 5 lat będzie je prowadził (nie można go też na przykład wydzierżawić). Nabycie w drodze spadku sprzętów rolniczych jest zwolnione od podatku pod warunkiem użytkowania ich przez okres 3 lat.
Z kolei jeśli chodzi o budynki mieszkalne – nie da się uniknąć zapłacenia od tego spadku podatku, ale można uzyskać ulgę przy spełnieniu warunków określonych powyżej.
Jeśli chodzi o umorzenie podatku – proponuję złożyć stosowny wniosek do naczelnika urzędu skarbowego.
Zgodnie z ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (j.t. Dz. U. z 2008 r. Nr 88, poz. 539) naczelnik urzędu skarbowego może umarzać, odraczać termin zapłaty lub rozkładać na raty podatek wyłącznie na wniosek lub za zgodą wójta (burmistrza, prezydenta). Zgoda wydawana jest w formie postanowienia, na które – w przypadku odmowy – podatnik nie może złożyć zażalenia (podlega ono na zasadach ogólnych kontroli sądu administracyjnego). Brak zgody wyłącza możliwość udzielenia ulgi.
Spadek po ojcu
Jan odziedziczył po ojcu gospodarstwo rolne o powierzchni 15 hektarów wraz z budynkiem mieszkalnym i maszynami rolniczymi. Aby uniknąć podatku od spadku, musiał kontynuować prowadzenie gospodarstwa przez co najmniej 5 lat. Przez ten czas nie mógł go sprzedać ani wydzierżawić. Dzięki temu skorzystał ze zwolnienia podatkowego i mógł rozwijać działalność rolną.
Brat i siostra – podział gospodarstwa
Marek i Anna otrzymali w spadku rodzinne gospodarstwo rolne. Aby skorzystać ze zwolnienia podatkowego, postanowili, że Marek oficjalnie przejmie całość i będzie prowadził je przez wymagany okres 5 lat. Anna otrzymała rekompensatę w postaci innych składników majątku. Dzięki temu uniknęli podatku i zachowali gospodarstwo w rodzinie.
Ciągnik w spadku
Krzysztof, rolnik, odziedziczył po wujku ciągnik rolniczy oraz kilka maszyn. Skorzystał ze zwolnienia podatkowego, ponieważ zobowiązał się do ich użytkowania przez minimum 3 lata. Mógł w ten sposób uniknąć kosztownego obciążenia podatkowego i efektywnie wykorzystać sprzęt w swoim gospodarstwie.
Nabycie gospodarstwa rolnego w drodze spadku może wiązać się ze zwolnieniem z podatku, pod warunkiem że spadkobierca będzie je prowadził przez co najmniej 5 lat. Zwolnienie obejmuje również sprzęt rolniczy, jeśli będzie użytkowany przez minimum 3 lata. W przypadku budynków mieszkalnych konieczne może być zapłacenie podatku, choć istnieją ulgi, które mogą go obniżyć. Jeśli sytuacja finansowa spadkobiercy na to nie pozwala, warto rozważyć złożenie wniosku o umorzenie, odroczenie lub rozłożenie na raty należności podatkowej.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online w zakresie prawa spadkowego i podatkowego, w tym dotyczące dziedziczenia gospodarstw rolnych. Pomożemy ocenić, czy przysługuje Ci zwolnienie z podatku od spadku, doradzimy, jak minimalizować koszty oraz jak skutecznie ubiegać się o umorzenie lub rozłożenie należności na raty. Skorzystaj z wygodnej konsultacji bez wychodzenia z domu – szybkie i rzetelne wsparcie dostosowane do Twojej sytuacji.
1. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika