Pozwolenie na niwelację działki rolnej

Czy na niwelację terenu trzeba mieć pozwolenie?

Myślę, że odpowiedź na pytanie warto rozpocząć od zagadnienia niwelacji terenu. Zgodnie z art. 41 ustawy Prawo budowlane:

„1. Rozpoczęcie budowy następuje z chwilą podjęcia prac przygotowawczych na terenie budowy.

2. Pracami przygotowawczymi są:

1) wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie;

2) wykonanie niwelacji terenu;

3) zagospodarowanie terenu budowy wraz z budową tymczasowych obiektów;

4) wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy.

3. Prace przygotowawcze mogą być wykonywane tylko na terenie objętym pozwoleniem na budowę lub zgłoszeniem.”

Niwelacja terenu polega na wyrównaniu powierzchni gruntu rodzimego oraz odpowiedniego ukształtowania jej powierzchni stosownie do zamierzeń dalszego wykorzystania działki.

W związku z tym unormowaniem pojawia się problem, czy każda budowa musi się rozpoczynać przez podjęcie prac przygotowawczych. Prace przygotowawcze „mogą być wykonywane tylko na terenie objętym pozwoleniem na budowę lub zgłoszeniem”. Prace poza tym terenem podpadają pod samowolę budowlaną.

Oznacza to, że prace przygotowawcze nie mogą być wykonywane bez uprzedniego uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, a jeżeli pozwolenie nie jest wymagane – bez wcześniejszego skutecznego dokonania zgłoszenia. Podjęcie prac przygotowawczych bez pozwolenia na budowę lub zgłoszenia jest także samowolą budowlaną.

Budową w rozumieniu Prawa budowlanego (art. 3 pkt 6), jest wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego.

Zobacz również: Odlesienie działki

Niwelacja terenu na działce rolnej

Odnosząc się do opisanej sytuacji, nasz klient twierdził, że teren, na którym dokonał niwelacji, jest działką rolną, nieużytkiem o powierzchni około 0,3 ha, w zasadzie będącym górką.

Generalnie, z powołanego wyżej przepisu płynie wniosek, iż prace przygotowawcze ujęte w ust. 2 i stanowiące rozpoczęcie budowy obiektu budowlanego bądź jego odbudowę, rozbudowę, nadbudowę wymagają uprzedniego uzyskania pozwolenia na budowę, a ewentualnie zgłoszenia. W rezultacie wykonywanie niwelacji terenu w celu dalszego prowadzenia inwestycji przed uzyskaniem ostatecznej decyzji zezwalającej na budowę jest traktowane w świetle przepisów jako samowola budowlana i może skutkować podjęciem odpowiednich działań przez organy nadzoru budowlanego.

Tak więc należy przyjąć, że jeżeli pan Rafał nie miał na celu dokonania żadnej z tych czynności, a jedynie chciał uporządkować ten kawałek działki, to jego działanie nie wymagało wcześniejszego uzyskiwania zgody.

Czy prace polegające na wyrównaniu ziemi stanowią roboty budowlane?

Prace polegające wyłącznie na wyrównywaniu terenu działki, usuwaniu nadmiaru ziemi, śmieci itp. nie stanowią robót budowlanych podlegających przepisom Prawa budowlanego (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 listopada 2003 r., sygn. akt IV SA 1131/02). „Niwelacja terenu, wyrównanie poziomu gruntu czy też jego podwyższenie nie stanowią robót budowlanych, które podlegają regulacji prawa budowlanego. Mogą natomiast być przedmiotem oceny w postępowaniu dotyczącym naruszania stosunków wodnych.

Kwestie te reguluje obecnie art. 29 ustawy Prawo wodne.

Ustawa Prawo geologiczne i górnicze określa zasady i warunki podejmowania, wykonywania oraz zakończenia działalności w zakresie prac geologicznych, wydobywania kopalin ze złóż, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji, podziemnego składowania odpadów, podziemnego składowania dwutlenku węgla w celu przeprowadzenia projektu demonstracyjnego wychwytu i składowania dwutlenku węgla.

Nielegalna eksploatacja pod pretekstem niwelacji terenu

Wielokrotnie w publikacjach Państwowego Instytutu Geologicznego zwracano uwagę na nielegalną eksploatację pod pretekstem różnych inwestycji, m.in. niwelacji terenu oraz liczne przypadki wydobywania kopalin pospolitych bez koncesji pod pozorem budowy stawów rybnych, regulacji rzek, niwelacji terenu. W ten sposób wydobyta kopalina, następnie jest wprowadzana do obrotu rynkowego bez żadnych opłat koncesyjnych. Podejrzewam, iż w opisanym w pytaniu przypadku urząd może posiadać wątpliwości odnośnie celu, w jakim nasz klient prowadzi niwelację terenu, zwłaszcza jeżeli teren okoliczny jest bogaty w te złoża. Zwłaszcza, że w świetle art. 10 ustawy: „Złoża węglowodorów, węgla kamiennego, metanu występującego jako kopalina towarzysząca, węgla brunatnego, rud metali z wyjątkiem darniowych rud żelaza, metali w stanie rodzimym, rud pierwiastków promieniotwórczych, siarki rodzimej, soli kamiennej, soli potasowej, soli potasowo-magnezowej, gipsu i anhydrytu, kamieni szlachetnych, bez względu na miejsce ich występowania, są objęte własnością górniczą”. Wszelkie prace geologiczne również wymagają zgody odpowiedniego organu.

Mając na uwadze powyższe, jeśli niwelacja terenu, rozumiana jako wyrównanie powierzchni gruntu rodzimego oraz odpowiedniego ukształtowania jej powierzchni, ale niezwiązana z robotami budowlanymi w celu wybudowania obiektu budowlanego, odbudowy, rozbudowy, nadbudowy, nie powoduje zmiany przeznaczenia terenu oraz jego funkcji, a przy tym wykorzystywane materiały są zgodne z Prawem ochrony środowiska i nie działa się w celu nielegalnej eksploatacji kopalin ze złóż – to dla takiej niwelacji nie jest wymagane pozwolenie.

Jednak mając na uwadze i to, że nie miałam możliwości przeczytania dokumentu, jakim jest wezwanie do urzędu górniczego, nasz klient powinien wyjaśnić, że jego działanie miało na celu jedynie uporządkowanie tego terenu.

Zobacz również: Ugorowanie gruntów rolnych

Źródła:

1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane - Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414
2. Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne - Dz.U. 2017 poz. 1566
3. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze - Dz.U. 2011 nr 163 poz. 981
4. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 listopada 2003 r., sygn. akt IV SA 1131/02

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.