• Autor: Małgorzata Zegarowicz-Sobuń
W tej chwili oboje z mężem podlegamy pod KRUS jako domownicy. Mąż już 12 lat jest na rencie chorobowej z tytułu niezdolności do pracy. Renta jest przyznawana okresowo. Ja jestem ubezpieczona w KRUS-ie z urzędu. Rodzice męża chcą przekazać gospodarstwo rolne. Jest niewielkie, ok. 3 ha. Byłam w KRUS-ie, ale nie uzyskałam jednoznacznej odpowiedzi, co zrobić, aby mąż miał rentę, a ja ubezpieczenie w KRUS-ie. Dodam, że nie posiadam innej pracy ani innego ubezpieczenie. Pani z KRUS-u raz mówi, że trzeba wydzierżawić ziemię i zostawić 1 ha do ubezpieczenia dobrowolnego, a później, że wszystko zostaje tak, jak jest. Czyli mąż będzie miał rentę, a ja pozostanę ubezpieczona z urzędu jako żona i mogę użytkować ziemie (bo nie mogę zostać bez źródła utrzymania). Jak tak naprawdę jest? Czy faktycznie mogę nadal użytkować ziemię, czy powinniśmy ją wydzierżawić, wtedy zostaniemy tylko z jednym dochodem, rentą chorobową?
Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników stanowi, iż ubezpieczenie społeczne obejmuje rolników, ich małżonków i pracujących z nimi domowników, o ile osoby te:
Zobacz również: Renta KRUS a posiadanie ziemi
Gdy powierzchnia użytków rolnych jest większa niż 1 ha przeliczeniowy, objęcie ubezpieczeniem jest obowiązkowe – następuje z mocy ustawy. Ubezpieczeniu temu podlega rolnik, zamieszkujący i prowadzący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jego posiadaniu gospodarstwie rolnym o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych lub dział specjalny produkcji rolnej, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także małżonek rolnika oraz domownik stale pracujący w tym gospodarstwie, jeżeli rolnik ten, jego małżonek, domownik, nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty, albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Wiążą się z tym szczególne obowiązki ciążące na każdym właścicielu (osobie niepodlegająca ubezpieczeniu w ZUS z innego tytułu i nie mająca przyznanego prawa do emerytury lub renty ani prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych) gospodarstwa powyżej 1 ha przeliczeniowego związane ze zgłoszeniem w terminie 14 dni w jednostce organizacyjnej KRUS właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego o okolicznościach mających wpływ na podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników oraz zgłosić osoby stale pracujące w gospodarstwie rolnym.
Zobacz również: Renta inwalidzka KRUS
Natomiast w sytuacji, gdy powierzchnia gospodarstwa nie przekracza 1 ha przeliczeniowego, objęcie ubezpieczeniem następuje na wniosek. Rolnik prowadzący działalność rolniczą w gospodarstwie o powierzchni nie przekraczającej 1 ha przeliczeniowemu (a także jego małżonek i domownik) oraz osoba, która – będąc rolnikiem – przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa do zalesienia na zasadach określonych w odrębnych przepisach, jeśli nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, ani nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, może być objęty tym ubezpieczeniem.
Wspomniała Pani o tym, że wspólnie z mężem są Państwo objęci ubezpieczeniem jako domownicy. W myśl przepisów ustawy domownikiem jest osoba bliska rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie, stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy, jeżeli nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Tak więc koniecznym warunkiem do objęcia ubezpieczeniem domownika jest jego niepodleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu (np. z tytułu zatrudnienia, pobierania zasiłku dla bezrobotnych) i nie posiadanie ustalonego prawa do renty lub emerytury albo świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Zobacz również: Renta rolnicza a posiadanie ziemi
Uzyskanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na kolejny okres wiąże się z koniecznością złożenia nowego wniosku o świadczenie rentowe wraz z aktualnym zaświadczeniem o stanie zdrowia. Należy to zrobić przed upływem terminu pobierania przyznanej renty.
W przypadku gdyby Pani mąż uzyskał prawo do kolejnej renty, to ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników w art. 22 ust. 3 przewiduje, że z chwilą osiągnięcia wieku 60 lat dla kobiet przyznaje się z urzędu emeryturę rolniczą w wysokości nie niższej od dotychczas pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli osoba spełnia warunki określone w art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy, a jest to oprócz wymaganego wieku okres co najmniej 25 lat podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu.
Przekazanie gospodarstwa a renta chorobowa męża
Pani Anna i jej mąż Jan są ubezpieczeni w KRUS jako domownicy. Jan od 12 lat pobiera rentę chorobową, a rodzice chcą przekazać im gospodarstwo o powierzchni 3 ha. W KRUS-ie usłyszeli sprzeczne informacje – raz, że muszą wydzierżawić ziemię, a raz, że mogą ją użytkować bez wpływu na rentę. Ostatecznie, aby uniknąć ryzyka utraty świadczeń, Jan pozostawił ziemię żonie, a ona jako rolnik złożyła wniosek o ubezpieczenie dobrowolne, zachowując status osoby prowadzącej gospodarstwo.
Dzierżawa ziemi dla zachowania renty
Pan Marek, rolnik z województwa mazowieckiego, po ciężkim wypadku uzyskał rentę chorobową. Jego rodzice chcieli przekazać mu 4 ha ziemi, ale w KRUS-ie poinformowano go, że jeśli stanie się właścicielem, może stracić rentę. Aby uniknąć problemów, wydzierżawił 3 ha kuzynowi, a 1 ha zgłosił do ubezpieczenia dobrowolnego w KRUS. Dzięki temu nadal pobiera rentę, a ziemia jest użytkowana zgodnie z przepisami.
Małe gospodarstwo i ubezpieczenie żony
Małżeństwo Nowaków prowadziło niewielkie gospodarstwo (2,5 ha). Mąż otrzymał rentę z tytułu niezdolności do pracy, a żona została ubezpieczona jako domownik. Po przekazaniu im ziemi przez teściów kobieta musiała podjąć decyzję – czy nadal pozostawać ubezpieczona jako domownik, czy zgłosić się jako rolnik. Po konsultacjach w KRUS zdecydowała się na ubezpieczenie dobrowolne jako rolnik, co pozwoliło jej prowadzić gospodarstwo i zachować rentę męża.
Przekazanie gospodarstwa rolnego osobie pobierającej rentę chorobową z KRUS może rodzić pewne komplikacje. Kluczowe jest, aby nie przekroczyć warunków, które mogłyby skutkować utratą świadczenia. W niektórych przypadkach rozwiązaniem jest wydzierżawienie części ziemi lub objęcie ubezpieczeniem dobrowolnym przez współmałżonka. Każda sytuacja wymaga jednak indywidualnej analizy, dlatego warto skonsultować się bezpośrednio z KRUS, aby uniknąć nieporozumień i zabezpieczyć zarówno rentę, jak i ubezpieczenie.
Jeśli masz wątpliwości dotyczące renty chorobowej, ubezpieczenia w KRUS czy przekazania gospodarstwa, skorzystaj z profesjonalnych porad prawnych online. Oferujemy indywidualne konsultacje, analizę Twojej sytuacji i pomoc w załatwieniu formalności. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać rzetelne i praktyczne wskazówki dopasowane do Twoich potrzeb.
1. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników - Dz.U. 1991 nr 7 poz. 24
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Małgorzata Zegarowicz-Sobuń
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II w Lublinie. Aplikację radcowską ukończyła przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Białymstoku. Jako radca prawny pragnie rozwijać się zawodowo oraz służyć pomocą klientom. Interesuje się prawem rodzinnym, spadkowym, prawem pracy, spółdzielczym, mieszkaniowym, a także prawem karnym. Prowadzi własną kancelarię prawną w Suwałkach, a prywatnie pasjonuje się kuchnią, dekoracją wnętrz oraz poznawaniem nowych krajobrazów.
Zapytaj prawnika