Umowa ustna korzystania z ziemi a zasiedzenie

• Autor: Marek Gola

Córka jest właścicielem działki rolnej, ok. 0,5 ha. Umówiła się z sąsiadem rolnikiem, że może korzystać z jej pola, uprawiać na nim, co uważa za korzystne dla niego, a córka ma z tego taki profit, że nie musi się martwić o zarastanie pola. Umowa ma charakter całkowicie ustny. Córka nie ma żadnego udziału w plonach. Ponieważ ten stan trwa już kilkanaście lat, pojawia się pytanie, czy ów rolnik może nabyć w ten sposób jakieś prawo do tej ziemi, czy może ją zasiedzieć?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Umowa ustna korzystania z ziemi a zasiedzenie

Wystąpienie przez osobę uprawiającą grunt rolny z wnioskiem o zasiedzenie

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Pana obawy są jak najbardziej zasadne, bowiem nie można doprowadzić do powstania stanu, który uzasadniałby wystąpienie przez osobę uprawiającą grunt rolny z wnioskiem o zasiedzenie. Zgodnie z art. 172 § 1 Kodeksu cywilnego posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Warunkiem koniecznym jest zatem tzw. posiadanie samoistne. Zgodnie z art. 336 posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Teoretycznie zatem osoba uprawniająca pole jest posiadaczem zależnym, gdyż mamy do czynienia z użyczeniem, bowiem Pana córka niczego nie otrzymuje, ale co najważniejsze w chwili obecnej – Pana córka nie ma niczego, co mogłoby powyższe udowodnić.

Zobacz również: Umowa użyczenia ziemi rolnej

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Jak uchronić się od utraty prawa własności przez zasiedzenie

Celem uchronienia się przed utratą prawa własności do ww. nieruchomości będzie zawarcie na piśmie umowy użyczenia. O ile osoba uprawniająca pole nie zechce takiej umowy podpisać, znaczy to, że towarzyszą jej złe intencje i zechce w przyszłości wystąpić do zasiedzenie. By wystąpić o zasiedzenie, musi wykazać posiadanie samoistne przez 30 lat.

„Przy ocenie, czy zachodzą warunki do nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia, dobra wiara polega na usprawiedliwionym w danych okolicznościach przekonaniu posiadacza, że przysługuje mu takie prawo do władania rzeczą, jakie faktycznie wykonuje (orz. SN z 7 maja 1971 r., I CR 302/71, NP 4/73, s. 580)” (S. Rudnicki, Najnowsze wydanie: Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2007).

Podobne zapatrywanie wyraził w uzasadnieniu postanowienia Sąd Najwyższy – Izba Cywilna z dnia 18 kwietnia 1997 r., sygn. akt III CKN 35/97, w którym to stwierdził m.in., iż dla wykazania posiadania samoistnego należy aby posiadacz (posiadacze) „zawładnął tą nieruchomością i ujawnił swą wolę posiadania jej w imieniu własnym w sposób jawny i dostrzegalny dla otoczenia, w tym i dla pozostałych spadkobierców”, dalej Sąd Najwyższy przyjął, iż „sąd odwoławczy trafnie ocenił, że takie przejawy władztwa poprzednika wnioskodawcy, a następnie wnioskodawcy, jak płacenie podatków, ujawnienie posiadania w ewidencji gruntów, a także bezpośrednie korzystanie z działki (koszenie i zbieranie trawy, kopanie torfu), jak również zezwalanie sąsiadom na korzystanie z działki w ramach umowy dzierżawy lub użyczenia ewidentnie wskazują, że posiadanie wnioskodawcy i jego poprzednika trafnie zostało ocenione jako posiadanie samoistne. Sądy też prawidłowo oceniły, że wprawdzie skarżąca niejednokrotnie po zbiorze siana przez wnioskodawcę, czy wcześniej przez Jana T., wypasała bydło na tej działce, ale nie było to posiadanie samoistne, gdyż było to uzgadniane z wnioskodawcą lub jego poprzednikiem”.

Reasumując, by uchronić się przed utratą prawa własności, córka winna zawrzeć umowę choćby na warunkach, które obowiązują aktualnie, byle tylko umowa była zawarta na piśmie. Taka umowa pisemna chroni Pana córkę przed zasiedzeniem jej ziemi.

Zobacz również: Czy można dzierżawić ziemię nie będąc rolnikiem?

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Przykłady

Przekazana w użytkowanie działka budowlana
Pan Jan odziedziczył po rodzicach niewielką działkę budowlaną, jednak nie miał planów jej zagospodarowania. Umówił się więc z sąsiadem, że ten może korzystać z terenu jako przydomowy ogródek. Sąsiad przez ponad 20 lat uprawiał tam warzywa, a Jan nie ingerował w użytkowanie. Po latach sąsiad złożył wniosek o zasiedzenie działki, argumentując, że traktował ją jak własną. Sąd przyznał mu rację, uznając, że jego władanie miało charakter samoistny.

 

Ustna zgoda na korzystanie z pastwiska
Pani Anna posiadała 1-hektarową łąkę, którą sąsiad rolnik użytkował jako pastwisko dla bydła. Nigdy nie pobierała opłat ani nie ingerowała w sposób użytkowania. Po 30 latach sąsiad wniósł sprawę o zasiedzenie i wygrał, ponieważ przez cały ten czas zachowywał się jak właściciel – kosił trawę, grodził teren, płacił podatki, a właścicielka nie podejmowała żadnych działań.

 

Rolnik uprawiający cudze pole
Pan Tomasz, właściciel niewielkiej działki rolnej, pozwolił sąsiadowi na jej użytkowanie. Sąsiad uprawiał zboże, ale nigdy nie podpisali żadnej umowy. Po 25 latach, gdy właściciel chciał sprzedać ziemię, sąsiad zgłosił roszczenie o zasiedzenie. Sąd uznał, że uprawiający rolę traktował ją jak swoją i nabył ją przez zasiedzenie, ponieważ właściciel nie wykazał, że było to jedynie użyczenie.

Podsumowanie

Długotrwałe korzystanie z cudzej ziemi na podstawie ustnej umowy może prowadzić do ryzyka zasiedzenia, jeśli użytkownik traktuje grunt jak własny. Kluczowe jest rozróżnienie między posiadaniem samoistnym a zależnym – jeśli użytkownik nie wykazuje zależności od właściciela, może po latach dochodzić swoich praw do ziemi. Aby uniknąć utraty własności, właściciel powinien zawrzeć pisemną umowę użyczenia, która jasno określi warunki korzystania z gruntu i zabezpieczy jego prawa. Brak formalnego potwierdzenia użyczenia może prowadzić do nieodwracalnych skutków prawnych.

Oferta porad prawnych

Potrzebujesz fachowej porady prawnej dotyczącej umowy ustnej, zasiedzenia lub innych kwestii związanych z nieruchomościami? Skorzystaj z naszych konsultacji online – szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu. Oferujemy indywidualne podejście, analizę Twojej sytuacji oraz konkretne rozwiązania dopasowane do Twoich potrzeb. Skontaktuj się z nami już dziś i zabezpiecz swoje prawa!

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 1971 r., sygn. akt I CR 302/71
3. Postanowienie Sąd Najwyższy – Izba Cywilna z dnia 18 kwietnia 1997 r., sygn. akt III CKN 35/97

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny


Marek Gola

O autorze: Marek Gola

Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.


Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

prawo-pracy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

rozwodowy.pl

prawo-cywilne.info

spolkowy.pl

sluzebnosc.info

poradapodatkowa.pl

prawo-karne.info

prawozus.pl

ewindykacja24.pl