Darowizna zwierząt a obowiązki opiekuna, co zrobić, gdy syn zaniedbuje powierzone mu zwierzęta?

Odwołanie darowizny

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego:

„Art. 898. [Odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności]
§ 1. Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.
§ 2. Zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu.
Art. 899. [Przebaczenie obdarowanemu]
§ 1. Darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył. Jeżeli w chwili przebaczenia darczyńca nie miał zdolności do czynności prawnych, przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.
§ 2. Spadkobiercy darczyńcy mogą odwołać darowiznę z powodu niewdzięczności tylko wtedy, gdy darczyńca w chwili śmierci był uprawniony do odwołania albo gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub umyślnie wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy.
§ 3. Darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.
Art. 900. [Forma odwołania darowizny]
Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie.

Art. 901. [Żądanie przedstawiciela ustawowego ubezwłasnowolnionego]
§ 1. Przedstawiciel osoby ubezwłasnowolnionej może żądać rozwiązania umowy darowizny dokonanej przez tę osobę przed ubezwłasnowolnieniem, jeżeli darowizna ze względu na wartość świadczenia i brak uzasadnionych pobudek jest nadmierna.
§ 2. Rozwiązania umowy darowizny nie można żądać po upływie dwóch lat od jej wykonania.
Art. 902. [Wpływ zasad współżycia społecznego]
Przepisów o odwołaniu darowizny nie stosuje się, gdy darowizna czyni zadość obowiązkowi wynikającemu z zasad współżycia społecznego”.

Rażąca niewdzięczność

Zgodnie z poglądami piśmiennictwa prawnego, „zachowanie obdarowanego nosi znamiona rażącej niewdzięczności, jeżeli podjęte zostało świadomie, w nieprzyjaznym wobec darczyńcy zamiarze, ze znacznym nasileniem złej woli i nie daje się pogodzić z wymogiem szacunku i pozytywnego stosunku wobec darczyńcy ze względu na dokonaną darowiznę. Może to być czyn godzący w osobę lub mienie darczyńcy bądź bezpośrednio wymierzony w osobę bliską darczyńcy, jeśli jednocześnie godzi w darczyńcę. Nie może być oceniony jako niewdzięczny czyn dokonany w stanie wyłączającym poczytalność obdarowanego, jak również czyn małoletniego poniżej lat 13. Nie może być kwalifikowany jako niewdzięczny czyn dokonany przez inną osobę niż obdarowany, jeżeli nie da się odnotować po stronie obdarowanego żadnego w nim udziału. Rażąca niewdzięczność obdarowanego może za to polegać także na współsprawstwie, pomocnictwie oraz na podżeganiu do dokonania czynu stanowiącego przejaw rażącej niewdzięczności wobec darczyńcy. Oceny zachowania obdarowanego należy zawsze dokonywać przy uwzględnieniu towarzyszących mu okoliczności, w tym zwyczajów panujących w danym środowisku; okoliczności te mogą niekiedy usprawiedliwiać wrogą postawę obdarowanego, np. jeżeli została ona spowodowana nagannym postępowaniem darczyńcy. Nie uzasadnia odwołania darowizny zachowanie obdarowanego, które nie wykracza poza granice zwykłych przypadków życiowych konfliktów, choćby nawet było umyślne. Przykładów czynów będących przejawem kwalifikowanej postaci niewdzięczności dostarcza obficie orzecznictwo, wskazując np. popełnienie niektórych przestępstw przeciwko osobie darczyńcy, a także przeciwko mieniu, rażące naruszenie obowiązków rodzinnych, np. obowiązku alimentacji lub pomocy w sprawach osobistych, rozpowszechnianie informacji uwłaczających darczyńcy oraz jego ciężkie znieważenie. Jako czyn rażąco niewdzięczny mogłoby także zostać ocenione porzucenie konkubenta bez uzasadnionego powodu po okresie dłuższego stabilnego pożycia, zwłaszcza w przypadku posiadania wspólnych dzieci. Oceny czynu jako rażąco niewdzięcznego nie wyklucza to, iż jednocześnie stanowi niewypełnienie polecenia. Nie stanowi rażącej niewdzięczności korzystanie przez obdarowanego z prawnie chronionej autonomii, np. polegającej na realizacji swobody testowania” (A. Sylwestrzak [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, 2023, art. 898).

Ponadto, „kluczowym zagadnieniem dla wykładni art. 898 jest znaczenie pojęcia rażącej niewdzięczności obdarowanego. Z treści tego przepisu wynikają dwie wskazówki, a mianowicie że niewdzięczność ta ma osiągnąć stopień rażący oraz że ma być skierowana wobec darczyńcy. Użycie zwrotu niedookreślonego należy uznać za trafny zabieg ustawodawcy, gdyż podważenie trwałości skutków darowizny z przyczyn precyzyjnie wskazanych w ustawie nie uwzględniałoby jednostkowych sytuacji o szczególnym nieraz zabarwieniu, a w konsekwencji prowadziłoby do rozwiązań niesprawiedliwych. Prawnie doniosłe są tylko te zachowania charakteryzujące się rażącą niewdzięcznością, które nastąpiły po zawarciu umowy darowizny, a w przypadku darowizny wykonanej – po jej wykonaniu” (G. Karaszewski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, 2023, art. 898).

Odwołanie darowizny lub umowa zwrotna

Mając na uwadze powyższe, wskazujemy, że odwołanie Pana darowizny przekazanej synowi z powodu zaniedbywania przez niego przedmiotu darowizny (np. stada) nie ma podstaw prawnych, ponieważ nie zachodzi tutaj rażąca niewdzięczność syna wobec Pana.

Można natomiast rozważyć zawarcie z synem zwrotnej umowy darowizny, którą należałoby zgłosić do urzędu skarbowego.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.