Dziedziczenie gospodarstwa rolnego po mężu
• Autor: Tomasz Krupiński
Przeprowadziłam postępowanie spadkowe u notariusza i posiadam akt dziedziczenia spadku po zmarłym mężu. Spadek po 1/2 odziedziczyliśmy oboje z dorosłym synem. Oboje z mężem byliśmy współwłaścicielami gospodarstwa rolnego na zasadach wspólności ustawowej, do tego posiadamy ciągniki i maszyny rolnicze. Nie bardzo wiem, jak mam sporządzić dokumenty do urzędu skarbowego. Czy po postępowaniu spadkowym należy mi się 1/2 gospodarstwa i 1/2 części po zmarłym mężu?
Jaką część po zmarłym dziedziczy żona a jaką dziecko?
Podstawę prawną dla przedstawionego zagadnienia stanowią przepisy Kodeksu cywilnego (K.c.) dotyczące dziedziczenia ustawowego. Zgodnie bowiem z treścią art. 931 K.c.:
„§ 1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
§ 2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.”
„Art. 932. [Dziedziczenie w braku zstępnych spadkodawcy]
§ 1. W braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice.
§ 2. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli ojcostwo rodzica nie zostało ustalone, udział spadkowy matki spadkodawcy, dziedziczącej w zbiegu z jego małżonkiem, wynosi połowę spadku.
§ 3. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.
§ 4. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.
§ 5. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.
§ 6. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.”
Krąg spadkobierców ustawowych można podzielić na pięć grup dochodzących do dziedziczenia w następującej kolejności:
- małżonek i zstępni spadkodawcy,
- małżonek, rodzice, rodzeństwo i zstępni rodzeństwa spadkodawcy,
- dziadkowie spadkodawcy,
- dzieci małżonka spadkodawcy,
- gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy i Skarb Państwa.
Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
Każda kolejna grupa dochodzi do dziedziczenia w braku spadkobierców z grupy wcześniejszej.
W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek (art. 931 § 1 zd. 1).
Jest Pani wraz z synem spadkobiercą ustawowym w pierwszym rzędzie. Dziedziczycie Państwo w częściach równych. Odnosząc się do całości majątku – Pani przysługuje udział (1/2) w całości oraz 1/2 udziału męża.podtytuły
Zobacz również: Ubezpieczenie ciągnika rolniczego bez rejestracji
Przykłady
Podział gospodarstwa po śmierci męża – przykład praktyczny
Pani Anna wraz z mężem prowadziła gospodarstwo rolne, które było ich wspólną własnością na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej. Po śmierci męża, zgodnie z przepisami prawa spadkowego, połowa gospodarstwa nadal należy do niej, a druga połowa podlega dziedziczeniu. Ponieważ spadkobiercami są ona i ich dorosły syn, każde z nich dziedziczy po 1/2 z tej części, co oznacza, że Pani Anna ma teraz 3/4 gospodarstwa, a syn 1/4.
Formalności po przejęciu spadku
Pan Jan odziedziczył gospodarstwo rolne po zmarłej żonie wspólnie z córką. Po zakończeniu postępowania spadkowego, w którym uzyskał akt poświadczenia dziedziczenia, musiał zgłosić nabycie spadku do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy. Wypełnił formularz SD-Z2, co zwolniło go z podatku od spadku. Następnie udał się do sądu w celu wpisania zmian w księdze wieczystej i zgłosił przejęcie gospodarstwa w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Współwłasność a prowadzenie gospodarstwa
Pani Katarzyna i jej syn odziedziczyli gospodarstwo rolne po zmarłym mężu. Chociaż majątek jest teraz współwłasnością, syn mieszka w innym mieście i nie jest zainteresowany jego prowadzeniem. Pani Katarzyna zastanawia się, jak formalnie uregulować sytuację – syn może przepisać swój udział na nią lub mogą sporządzić umowę o wspólnym zarządzaniu. W praktyce, aby uniknąć problemów, syn zdecyduje się na darowiznę swojej części na rzecz matki.
Podsumowanie
Dziedziczenie gospodarstwa rolnego po zmarłym małżonku wiąże się z koniecznością dopełnienia wielu formalności i dokładnego zrozumienia zasad podziału spadku. Współwłasność wynikająca z małżeńskiej wspólności majątkowej oznacza, że po śmierci jednego z małżonków druga połowa gospodarstwa podlega dziedziczeniu przez spadkobierców ustawowych – zazwyczaj współmałżonka i dzieci. Kluczowe jest zgłoszenie nabycia spadku do urzędu skarbowego, aktualizacja wpisów w księdze wieczystej oraz ewentualne uregulowanie dalszego zarządzania gospodarstwem. W sytuacji współwłasności warto rozważyć rozwiązania prawne, które uproszczą prowadzenie gospodarstwa, takie jak umowy między spadkobiercami czy przekazanie udziałów.
Oferta porad prawnych
Jeśli masz wątpliwości dotyczące dziedziczenia gospodarstwa rolnego, podziału majątku lub formalności urzędowych, skorzystaj z profesjonalnej porady prawnej online. Oferujemy indywidualne konsultacje, pomoc w sporządzaniu dokumentów oraz wyjaśnienie skomplikowanych przepisów prawa spadkowego. Niezależnie od tego, czy potrzebujesz wsparcia w sprawach podatkowych, ksiąg wieczystych czy podziału gospodarstwa, nasi eksperci pomogą Ci znaleźć najlepsze rozwiązanie. Skontaktuj się z nami i uzyskaj rzetelną pomoc bez wychodzenia z domu.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Tomasz Krupiński
Radca prawny z kilkunastoletnim doświadczeniem, magister prawa, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Specjalizuje się w prawie nieruchomości i prawie lokalowym (wykup mieszkań, najem, eksmisje, zasiedzenia itp.) oraz w prawie rodzinnym (rozwody, alimenty, podział majątku itp.). Doradza też wspólnotom mieszkaniowym i zarządcom nieruchomości (sam również ma uprawnienia zarządcy). Prowadzi własną kancelarię i reprezentuje naszych klientów w sądach.
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
Zadaj pytanie »
» Status osoby bezdomnej a współwłasność gospodarstwa rolnego
» Jak zabezpieczyć inwestycję w ziemię rolną przy wsparciu dotacji?
» Dzierżawa gruntu pod reklamę, jak rozliczyć dochód z czynszu?
» Emerytura łączona z ZUS i KRUS, jak uzupełnić brakujące lata składkowe?
» Zakup działki od KOWR – czy można szybko przekazać ją bliskiej osobie, która planuje budowę domu?
