Czy żona rolnika może zostać rolnikiem i prowadzić gospodarstwo?

Ubezpieczenie ZUS a ubezpieczenie KRUS

Chcąc odpowiedzieć na Pana pytanie w sposób kompleksowy oraz pełny, należy wyjść od wskazania różnicy pomiędzy opłacaniem ubezpieczenia w ZUS-ie i w KRUS-ie.

Składki w ZUS-ie opłacane są przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą regulowaną przez odmienne przepisy oraz pracujące na umowę o pracę lub zlecenie. Ubezpieczenie w KRUS-ie zaś zarezerwowane jest dla rolników. Ustawa precyzyjnie wskazuje, kogo uważa się za rolnika, a kogo za domownika rolnika. Zgodnie bowiem z treścią art. 6 ustawy rolnikiem jest pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym. Dodatkowo ubezpieczonym w rolniczej Kasie może być nie tylko rolnik ale również domownik rolnika. Ustawa za domownika rozumie osobę bliską rolnikowi, która:

• ukończyła 16 lat,
• pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje,
• na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,
• stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem,
• stosunkiem pracy.

Zobacz również: Jak zostać rolnikiem po rodzicach?

Żona jako domownik rolnika

W tym miejscu należy wskazać, że Pańska żona może być tzw. domownikiem rolnika. Tu nie ma przeszkód. Jeżeli jednak chodzi o ubezpieczenie w KRUS-ie, to niewątpliwie praca na etacie, czyli umowa o pracę jest przeszkodą dla bycia zarejestrowanym w KRUS-ie.

Ubezpieczenie w KRUS-ie

W tym miejscu ustawa precyzuje również kiedy domownik lub rolnik nie może podlegać ubezpieczeniu społecznemu w KRUS-ie. Ma to miejsce w przypadku, gdy rolnik lub domownik będzie podlegał innemu ubezpieczeniu społecznemu. Podleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu będzie miało miejsce gdy zostanie Pan lub żona zatrudniona na umowę o pracę lub umowę-zlecenie – gdyż obie te umowy rodzą konieczność zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych – w tym przypadku w ZUS-ie. Pamiętajmy bowiem, że podjęcie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę wiąże się z obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalno-rentowym oraz zdrowotnym w ZUS-ie – bez żadnych wyjątków. To zaś oznacza utratę prawa do opłacania ubezpieczenia w KRUS-ie.

Zobacz również: Jak założyć działalność rolniczą?

Umowy a ubezpieczenia

Zawarcie umowy-zlecenia od pewnego czasu wiąże się również z koniecznością objęcia takiej osoby ubezpieczeniem społecznym w ZUS-ie oraz koniecznością opłacania podatku dochodowego PIT od tejże umowy. W tym przypadku ustawodawca przewidział jednak wyjątek w postaci progu dochodowego, który nie może zostać przekroczony.

Zgodnie bowiem z treścią ust. 1 art. 5b „rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy, został objęty innym ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania umowy, o której mowa w art. 6 ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778), lub powołania do rady nadzorczej, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie wykonywania umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, lub pełnienia funkcji w radzie nadzorczej, pomimo objęcia go z tego tytułu innym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przychód osiągany z tego tytułu w rozliczeniu miesięcznym nie przekracza kwoty równej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę, ustalonemu na podstawie odrębnych przepisów”.

Wobec powyższego bez problemu żona może zawrzeć cywilnoprawna umowę-zlecenia, jednakże musi pamiętać aby wynagrodzenie nie przekraczało kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, które w tym roku wynosi 2600 zł brutto. Koniecznie w tym przypadku musi jednak pamiętać o zgłoszeniu tego faktu również w swojej placówce KRUS. Od daty zawarcia umowy ma na to 14 dni – przekroczenie tego terminu może skutkować utratą praw do rolniczego ubezpieczenia społecznego w KRUS. Również w tym przypadku należy informować KRUS o wysokości osiągniętego dochodu. Z uwagi na brak jasnej regulacji ustawowej praktyka KRUS jest różna i zależy od przyjętej przez konkretną placówkę. Niewykluczone, że obowiązek zgłaszania dochodu będzie ciążył na żonie w każdym miesiącu – niezależnie od wysokości uzyskanego dochodu.

Brak jest również przeciwwskazań, aby zawrzeć umowę o dzieło. Umowa o dzieło po jej zawarciu nie rodzi konieczności zgłoszenia tego faktu do ubezpieczeń społecznych, a tym samym nie skutkuje wykluczeniem z ubezpieczenia w KRUS. Brak jest w tym przypadku również limitu wynagrodzenia, inaczej niż ma to miejsce przy umowie zlecenia. Po wykonaniu przez żonę umowy o dzieło pracodawca ma obowiązek wystawienia rachunku, na którym umieszczone powinny być koszty uzyskania przychodów oraz kwota należnego wynagrodzenia.

Podsumowując powyższe, należy wskazać, że istnieją dwie możliwości zatrudnienia, które nie spowodują wykluczenia z ubezpieczeń społecznych w KRUS-ie. W przypadku zaś, gdy żona podejmie pracę na umowę o pracę, co już ma miejsce, lub też założy działalność gospodarczą (nierolniczą) lub podejmie pracę na umowę-zlecenie i przekroczy limit – to zostanie wykluczona z ubezpieczenia rolniczego. Niemniej jednak nie ma przeszkód, by do niego powrócić – na zasadach opisanych powyżej, tzn. jako domownik lub rolnik i spełniając dalej przewidziane prawem warunki. Oczywiście to dotyczy tylko ubezpieczenia w KRUS-ie. Inaczej bez problemów może być rolnikiem na zasadzie tzw. domownika rolnika.

Zobacz również: Ile można mieć pola żeby dostać zasiłek dla bezrobotnych?

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼