Zasady zbywania nieruchomości gminnych będących w wieloletniej dzierżawie

• Data: 2023-06-23 • Autor: Izabela Nowacka-Marzeion

Małżeństwo X od roku 1960 użytkowali 1,65 ha gruntów Państwowego Funduszu Ziemi na podstawie odnawianej co 10 lat umowy dzierżawy, ponosząc wszystkie związane z tym koszty (podatek rolny, wymagane ubezpieczenia KRUS). W latach 70 państwo X uzyskali pozwolenie na budowę i na dzierżawionym gruncie wybudowali dom. Po roku 2000 grunty zostały przekazane gminie przez obecny KOWR, a następnie sprzedane dotychczasowym użytkownikom, a dokładnie synowi państwa X. Kto w tej sytuacji jest właścicielem domu? Czy gmina miała prawo sprzedać zabudowania razem z gruntami? Jakie są zasady zbywania nieruchomości z budynkami, które przez wiele lat były w dzierżawione?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Zasady zbywania nieruchomości gminnych będących w wieloletniej dzierżawie

Nieruchomości – definicja

Strony łączyła umowa dzierżawy, na tej podstawie pobudowano budynki. Zgodnie z cywilnoprawną zasadą superficies solo cedit – wszystko, co przynależy do gruntu, stanowi z mocy prawa własność właściciela gruntu. Jeżeli więc dzierżawca wybuduje na dzierżawionym gruncie budynek, to staje się on częścią składową nieruchomości, na której został wzniesiony. Budynek jest więc własnością właściciela gruntu. Nie ma znaczenia, kto go wzniósł. Jak stanowi art. 46 Kodeksu cywilnego (K.c.):

„§ 1. Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

§ 2. Prowadzenie ksiąg wieczystych regulują odrębne przepisy.”

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Kto ma pierwszeństwo nabycia nieruchomości od gminy?

W przypadku zbywania przez gminę nieruchomości osobom fizycznym i prawnym pierwszeństwo w ich nabyciu przysługuje osobie, która spełnia jeden z następujących warunków (art. 34 ustawy o gospodarce nieruchomościami):

a) przysługuje jej roszczenie o nabycie nieruchomości z mocy niniejszej ustawy lub odrębnych przepisów, jeżeli złoży wniosek o nabycie przed upływem terminu określonego w wykazie, o którym mowa w art. 35 ust. 1; termin złożenia wniosku nie może być krótszy niż 6 tygodni, licząc od dnia wywieszenia wykazu;

b) jest poprzednim właścicielem zbywanej nieruchomości pozbawionym prawa własności tej nieruchomości przed dniem 5 grudnia 1990 r. albo jego spadkobiercą, jeżeli złoży wniosek o nabycie przed upływem terminu określonego w wykazie, o którym mowa w art. 35 ust. 1; termin złożenia wniosku nie może być krótszy niż 6 tygodni, licząc od dnia wywieszenia wykazu;

c) jest najemcą lokalu mieszkalnego, a najem został nawiązany na czas nieoznaczony.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Prawo pierwokupu

Dodam, że ewentualne umowne prawo pierwokupu mogło być ustanowione w zawartej między stronami umowie, do której zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego, np. w umowie dzierżawy.

Gmina prawidłowo sprzedała nieruchomość razem z budynkami – albowiem budynki stanowią część składkową nieruchomości. Inwestorowi może przysługiwać tylko roszczenie o zwrot nakładów na budowę budynków. Natomiast nie umiem odpowiedzieć na pytanie, dlaczego nieruchomość wykupił syn, a nie jego rodzice jako dzierżawcy.

Przykłady

Pan Z. od lat 80. dzierżawił od gminy grunt, na którym postawił budynek gospodarczy i niewielki domek letniskowy. W 2010 roku gmina wystawiła nieruchomość na sprzedaż – nie jako odrębne działki, ale jako całość, włącznie z budynkami. Mimo że to pan Z. sfinansował ich budowę, nie miał prawa ich zatrzymać – nie były jego własnością w świetle prawa.

 

Rodzina K. od pokoleń uprawiała pole dzierżawione od Skarbu Państwa, później przekazane gminie. Choć formalnie nie byli właścicielami, traktowali grunt jak swój. Gdy gmina zdecydowała się go sprzedać, skorzystali z prawa pierwszeństwa jako wieloletni użytkownicy i nabyli działkę – razem z domem i zabudowaniami, które sami kiedyś postawili.

 

Pani E. w latach 70. wybudowała dom na działce należącej do gminy, którą dzierżawiła. Gdy po latach gmina sprzedała nieruchomość osobie trzeciej, pani E. została zmuszona do wyprowadzki. Mimo nakładów poniesionych na budowę, nie miała prawa własności budynku – należał on do właściciela gruntu.

Podsumowanie

Wieloletnia dzierżawa nieruchomości gminnych, nawet jeśli wiąże się z ponoszeniem kosztów utrzymania czy budową budynków, nie daje dzierżawcy prawa własności. Zgodnie z zasadą superficies solo cedit, wszystko, co trwale związane z gruntem, staje się jego częścią – a więc własnością właściciela gruntu, czyli gminy. Dzierżawcy mogą mieć jedynie roszczenie o zwrot nakładów, ale nie o własność budynków. W przypadku sprzedaży takich nieruchomości, pierwszeństwo nabycia przysługuje osobom spełniającym określone warunki ustawowe. W praktyce to oznacza, że nawet wieloletni użytkownik może nie być stroną transakcji, jeśli nie dopełni odpowiednich formalności.

Oferta porad prawnych

Potrzebujesz porady prawnej w sprawie dzierżawy, własności nieruchomości lub roszczeń związanych z nakładami na cudzy grunt? Skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online – szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu. Prześlij nam opis swojej sprawy, a doświadczony prawnik przeanalizuje dokumenty i udzieli jasnej, rzetelnej odpowiedzi dopasowanej do Twojej sytuacji.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami - Dz.U. 1997 nr 115 poz. 741

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny


O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion

Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.


Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

prawo-pracy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

rozwodowy.pl

prawo-cywilne.info

spolkowy.pl

sluzebnosc.info

poradapodatkowa.pl

prawo-karne.info

prawozus.pl

ewindykacja24.pl