• Data: 2023-07-19 • Autor: Grzegorz Stefanowski
Kupiłem niedawno gospodarstwo rolne o powierzchni 1,3 ha. Ubezpieczenie na tę ziemię nabyłem wraz z kredytem w banku, lecz przeszło na mnie „obowiązkowe ubezpieczenie budynków gospodarstwa rolnego” poprzedniego właściciela. Czy muszę je płacić, skoro mam już wykupione w banku i czy potrzebuję ubezpieczenia OC rolnika, skoro nim nie jestem? Nie uprawiam roli, na działce jest tylko budynek mieszkalny, z którego korzystam weekendowo. Oczywiście płacę podatek rolny. Dołączam OWU tego ubezpieczenia.
Wydaje się, iż w sprawie może być pewna wątpliwość, choć, rzeczywiście co do zasady, ubezpieczenie OC gospodarstwa rolnego jest obowiązkowe. Wynika to z ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, a konkretnie jej art. 44:
„Art. 44. Rolnik jest obowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia OC rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego.”
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 12) ww. ustawy – za rolnika uważa się „osobę fizyczną, w której posiadaniu lub współposiadaniu jest gospodarstwo rolne”, a z kolei gospodarstwo rolne opisane zostało w pkt 4) tego przepisu: „gospodarstwo rolne – obszar użytków rolnych, gruntów pod stawami oraz sklasyfikowanych jako użytki rolne gruntów pod zabudowaniami, przekraczający łącznie powierzchnię 1,0 ha, jeżeli podlega on w całości lub części opodatkowaniu podatkiem rolnym, a także obszar takich użytków i gruntów, niezależnie od jego powierzchni, jeżeli jest prowadzona na nim produkcja rolna, stanowiąca dział specjalny w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych; (…).”.
I na tym etapie wszystko się zgadza, zwłaszcza wobec art. 47 ww. ustawy, który stanowi o automatyzmie odnowienia ubezpieczenia.
„Art. 47 [Powstanie obowiązku ubezpieczenia]
1. Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC rolników powstaje w dniu objęcia w posiadanie gospodarstwa rolnego.
2. Jeżeli po zawarciu przez rolnika umowy ubezpieczenia OC rolników posiadanie gospodarstwa rolnego przeszło na inną osobę, prawa i obowiązki rolnika wynikające z umowy ubezpieczenia OC rolników przechodzą na tę osobę. Umowa ubezpieczenia rozwiązuje się z upływem 12 miesięcy, na które została zawarta, chyba że osoba obejmująca gospodarstwo rolne w posiadanie wypowie ją na piśmie. W przypadku wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC rolników, ulega ona rozwiązaniu z dniem jej wypowiedzenia. Przepisów art. 46 nie stosuje się.”
To ubezpieczenie przeszło na Pana i formalnie może Pan je wypowiedzieć. Praktyka pokazuje jednak, iż dzieje się to w przypadku, gdy rolnik (nowy) wykupił już inne ubezpieczenie OC rolników.
Tutaj należy podnieść wspomnianą wątpliwość prawną. Mianowicie w praktyce ubezpieczeniowej spotyka się jednak dedykowane ubezpieczenia OC rolników, a Pana jest głównie ubezpieczeniem mienia na potrzeby udzielonego kredytu. Należałoby, moim zdaniem, w banku uściślić, czy, zgodnie z § 12 ust. 1 OWU (rodz. 5) to ubezpieczenie obejmuje także OC Pana jako „formalnego” – wg ubezpieczeń obowiązkowych – rolnika i szkody wyrządzone w związku z posiadaniem przez Pana tego gospodarstwa rolnego, będące następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Ogólne Warunki Ubezpieczenia stanowią o ubezpieczeniu OC w życiu prywatnym, jako „szkody osobowe lub szkody rzeczowe wyrządzone osobom trzecim niebędącym osobami bliskimi w związku z wykonywaniem czynności życia prywatnego lub posiadanym mieniem służącym do wykonywania czynności życia prywatnego w następstwie czynu niedozwolonego”.
Z kolei w § 2 ust. 12 OWU czytamy, że za „czynności życia prywatnego – czynności sfery prywatnej ubezpieczonego, niezwiązane bezpośrednio lub pośrednio z jego aktywnością zawodową lub gospodarczą, w tym w szczególności: wykonywaniem pracy, wolnego zawodu, działalności gospodarczej, obowiązków służbowych lub praktyczną nauką zawodu”.
Moim zdaniem, trudno jednoznacznie przesądzić, jak rozumieć Pana aktywność na tej nieruchomości, ale raczej uważam, że skoro posiada Pan gospodarstwo rolne i płaci podatek rolny, to nie jest to do końca Pana sfera prywatna i odszkodowania za szkodę to ubezpieczenie może nie obejmować. A zatem nie powinien Pan go wypowiadać, ale najpierw trzeba uzyskać stanowisko ubezpieczyciela co do takich ryzyk.
Nieużywany budynek gospodarczy Pan Jan kupił gospodarstwo rolne o powierzchni 1,5 ha, na którym stał stary budynek gospodarczy. Nie planował upraw rolnych ani hodowli zwierząt, a budynek służył mu wyłącznie jako magazyn na narzędzia ogrodnicze. Mimo to, musiał wykupić obowiązkowe ubezpieczenie OC rolnika, ponieważ formalnie posiadał gospodarstwo rolne, a jego działka podlegała podatkowi rolnemu.
Weekendowe korzystanie z działki Pani Anna nabyła działkę z domem na wsi o powierzchni 1,2 ha. Regularnie spędzała tam weekendy, ale nie prowadziła żadnej działalności rolniczej. Pomimo tego, po zakupie działki musiała kontynuować obowiązkowe ubezpieczenie budynków rolniczych, ponieważ teren był objęty podatkiem rolnym. Wypowiedzenie ubezpieczenia wymagało skontaktowania się z dotychczasowym ubezpieczycielem i złożenia odpowiednich dokumentów.
Kredyt hipoteczny a ubezpieczenie Pan Tomasz zakupił gospodarstwo rolne na kredyt. Bank wymagał od niego ubezpieczenia nieruchomości w ramach zabezpieczenia kredytu. Okazało się jednak, że poprzedni właściciel posiadał już obowiązkowe ubezpieczenie OC rolnika. Tomasz musiał upewnić się, czy ubezpieczenie bankowe obejmuje również to OC lub czy powinien zawrzeć nowe ubezpieczenie rolnika, aby uniknąć podwójnych kosztów.
Posiadanie gospodarstwa rolnego, nawet jeśli nie prowadzi się działalności rolniczej, wiąże się z obowiązkiem ubezpieczenia OC rolnika oraz ubezpieczenia budynków rolniczych, jeśli nieruchomość podlega podatkowi rolnemu. W przypadku zakupu gospodarstwa z istniejącym ubezpieczeniem, nowy właściciel przejmuje prawa i obowiązki z nim związane, ale ma prawo je wypowiedzieć. Warto dokładnie przeanalizować warunki polisy oraz skonsultować się z bankiem i ubezpieczycielem, aby uniknąć podwójnych kosztów i zapewnić odpowiednią ochronę swojej nieruchomości.
Jeśli masz wątpliwości dotyczące obowiązkowego ubezpieczenia OC rolnika, ubezpieczenia budynków gospodarczych lub innych kwestii prawnych związanych z zakupem nieruchomości rolnej, skorzystaj z profesjonalnych porad prawnych online. Nasi specjaliści pomogą Ci rozwiać wszelkie wątpliwości, doradzą w zakresie interpretacji przepisów oraz wskażą najkorzystniejsze rozwiązania dostosowane do Twojej sytuacji. Szybki kontakt online pozwoli Ci uzyskać rzetelną pomoc bez wychodzenia z domu.
1. Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - Dz.U. 2003 nr 124 poz. 1152
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Grzegorz Stefanowski
Radca prawny od 1998 r., absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pracę magisterską napisał w obecnym Laboratorium Kryminalistyki UAM. Ukończył Studium podyplomowe w Katedrze Prawa Własności Intelektualnej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Posiada uprawnienia mediatora i doradcy obywatelskiego. Doświadczenie zawodowe w strukturach banku oraz własnej Kancelarii Radcy Prawnego w Katowicach.
Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, bankowym, własności intelektualnej, problemach prawnych życia codziennego, prawie gospodarczym.
Zapytaj prawnika