• Autor: Aleksandra Jocz
Czy siostra może mnie ubezpieczyć jako domownika w KRUS-ie? Mieszkam 5 km od jej gospodarstwa i dojeżdżam, by pracować na tym gospodarstwie.
Zgodnie z treścią art. 6 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników „przez pojęcie domownika rozumie się osobę bliską rolnikowi, która:
a) ukończyła 16 lat,
b) pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,
c) stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy”.
Jak rozumiem, te dwa warunki określone w pkt a i c zostały przez Panią spełnione. Problem pojawia się przy ocenie, czy fakt, że zamieszkuje Pani 5 km od gospodarstwa siostry stanowi podstawę do uznania, że zamieszkuje Pani w bliskim sąsiedztwie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 8 czerwca 2010 r., sygn. akt II SA/Wa 136/10, stwierdził, że „bliskie sąsiedztwo” oznacza zamieszkiwanie na tyle blisko gospodarstwa rolnego, aby w każdej chwili można było przystąpić do wykonywania czynności – pracy, a więc może to oznaczać zamieszkiwanie w bezpośrednim sąsiedztwie, klika domów dalej lub w ostateczności w tej samej miejscowości (wsi). Istotą sprawy jest pozostawanie w gotowości do wykonania pracy na wezwanie rolnika – pozostawanie w dyspozycji rolnika, który ocenia potrzeby wykonania określonych i wydaje stosowne dyspozycje.
Z kolei Sąd Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 21 stycznia 2020 r., sygn. akt III SA/Gl 1014/19, uznał, że „należy jednak mieć na uwadze, że fakt stałego zamieszkiwania i nauki skarżącej w innej miejscowości położonej według skarżącej w odległości około 7 do 8,5 km od poszczególnych działek wchodzących w skład gospodarstwa rolnego dziadków, wyklucza możliwość przyjęcia bliskiego sąsiedztwa pomiędzy miejscem zamieszkania skarżącej, a gospodarstwem rolnym dziadków. Przyjęcie, że pobliska miejscowość to bliskie sąsiedztwo byłoby w stanie faktycznym sprawy nadużyciem tego pojęcia, które również w potocznym znaczeniu oznacza »w pobliżu« czy też »blisko«. Konieczność dojazdu skarżącej z M. tj. z miejsca zamieszkania do miejscowości Ż. tj. do gospodarstwa rolnego dziadków, autobusem PKS, samochodem czy innym środkiem transportu eliminuje możliwość uznania, że skarżąca w spornym okresie mieszkała w bliskim sąsiedztwie”.
Zobacz również: Dokumenty potrzebne do zgłoszenia ubezpieczenia w KRUS
Biorąc pod uwagę powyższe, wydaje się, że KRUS może zakwestionować uznanie Pani za domownika siostry. Definicja domownika wskazuje, że osoba taka powinna zamieszkiwać nie tylko w sąsiedztwie – ale w bliskim sąsiedztwie. Wydaje się, że konieczność dojazdu autem do gospodarstwa wyklucza przyjęcie, że ten warunek (bliskiego sąsiedztwa) został spełniony – szczególnie gdyby okazało się, że zamieszkuje Pani już w innej miejscowości niż siostra.
Dodatkowo warto zaznaczyć, że krąg osób wypełniających podane wyżej wymogi ustawowe do uznania za domownika wyznacza specyfika pracy tychże osób, w której nie może występować element wynagrodzenia, który jest typowy dla stosunku pracy.
Zobacz również: Kto może się ubezpieczyć w KRUS-ie?
Anna codziennie dojeżdżała 4 km rowerem do gospodarstwa swojego brata. Mimo że nie mieszkała z nim, KRUS uznał ją za domownika, ponieważ była stale obecna i gotowa do pracy, a jej miejsce zamieszkania znajdowało się w tej samej wsi.
Kasia mieszkała 6 km od gospodarstwa swojej mamy i pomagała tam codziennie. Mimo stałej pracy i bliskiej relacji rodzinnej, KRUS odmówił uznania jej za domownika, uznając tę odległość za zbyt dużą i wykluczającą "bliskie sąsiedztwo".
Tomek mieszkał tuż za płotem gospodarstwa swojej cioci. Choć formalnie był zameldowany w innym domu, sąsiedztwo było tak bliskie, że mógł zacząć pracę w każdej chwili. KRUS nie miał wątpliwości co do jego statusu jako domownika.
Ubezpieczenie w KRUS-ie jako domownik siostry jest możliwe tylko wtedy, gdy spełnione są wszystkie ustawowe warunki – w tym kluczowy wymóg zamieszkiwania w bliskim sąsiedztwie. Odległość 5 km może zostać uznana za zbyt dużą, jeśli wiąże się z koniecznością regularnych dojazdów. Ostateczna ocena należy jednak do KRUS i często zależy od indywidualnych okoliczności danej sprawy.
Jeśli masz wątpliwości co do możliwości ubezpieczenia w KRUS-ie jako domownik lub potrzebujesz pomocy w przygotowaniu dokumentów, skorzystaj z naszej porady prawnej online. Szybko i wygodnie uzyskasz odpowiedź od doświadczonego prawnika, bez wychodzenia z domu.
1. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników - Dz.U. 1991 nr 7 poz. 24
2. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 czerwca 2010 r., sygn. akt II SA/Wa 136/10
3. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 21 stycznia 2020 r., sygn. akt III SA/Gl 1014/19
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Aleksandra Jocz
Zapytaj prawnika