• Autor: Wioletta Dyl
Moi rodzice chcą przepisać mi ziemię. Notariusz spisze akt darowizny. Muszę jednak zaznaczyć, że jakiś czas temu darowali mi już mieszkanie. Czy w tej sytuacji przekazanie ziemi w formie darowizny jest dla mnie korzystne?
W myśl ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn – podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
Przywołana ustawa – podobnie zresztą jak i poprzedzające ją akty dotyczące tego rodzaju podatku opodatkowujące nabycie spadków, darowizn i innych przypadków nieodpłatnego nabycia majątku (przyrostu majątku) – oparta jest na modelu podatku osobistego pobieranego od udziału w nim poszczególnych nabywców. To zaś oznaczało i oznacza aktualnie konieczność uwzględniania w procedurze kształtowania obciążenia podatkowego kryteriów oraz instytucji prawnych istniejących na gruncie prawa rodzinnego oraz rodzinnych powiązań między zbywcą i nabywcą majątku.
Określając grupy podatkowe w art. 14 upsd, ustawodawca wyraźnie oparł je na kryterium więzi rodzinnych wynikających z małżeństwa, pokrewieństwa i powinowactwa, wykorzystując do tego instytucje wykształcone na gruncie prawa rodzinnego. I tak, chociaż w przypadku umów darowizny obowiązuje generalnie taka zasada, że trzeba od nich odprowadzać podatek dochodowy, to funkcjonujące w Polsce przepisy dopuszczają jednak pewne wyjątki od tej zasady – mają one miejsce wówczas, gdy w rachubę wchodzi darowizna w rodzinie.
Zobacz również: Darowizna ziemi rolnej przed upływem 5 lat
Rodzice należą do 0 grupy podatkowej, zatem wszelkie otrzymane od nich darowizny są całkowicie zwolnione od podatku od spadku i darowizn pod warunkiem, że po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku 9637 zł zostanie dopełniony obowiązek zgłoszeniowy do US. Zgłoszenia należy dokonać na formularzu SD-Z2. Jeżeli darowizna została stwierdzona aktem notarialnym, to te 6 miesięcy liczy się od dnia podpisania aktu. Niemniej jednak takowej konieczności nie ma, jeśli umowę darowizny dla Pani jako córki sporządzono w formie aktu notarialnego. Obowiązkiem bowiem notariusza jest przekazanie do właściwego urzędu skarbowego stosownych informacji.
W świetle powyższego dokonanie przez Pani rodziców darowizny mieszkania na Pani rzecz w formie aktu notarialnego było jak najbardziej zgodne z przepisami, a Pani mogła skorzystać ze zwolnienia od podatku od spadku i darowizn w trybie wyżej wskazanym, ponieważ Pani i rodzice znajdujecie się w tzw. „O” grupie podatkowej (tej najbardziej uprzywilejowanej).
Zobacz również: Podatek od gospodarstwa rolnego
Obecnie rodzice pragną Pani darować ziemię. Nie wskazuje Pani, o jaki grunt chodzi, ale nawet jeżeli miałaby to być ziemia rolna, to ustawa o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw w brzmieniu uchwalonym dnia 31 marca 2016 r. przewiduje, że nabyć nieruchomość rolną może osoba bliska (czyli zstępni, wstępni, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, małżonka, osoby przysposabiające i przysposobione). W takim przypadku nie stosuje się zasady, że nabywcą może być tylko rolnik indywidualny, a powierzchnia nabywanej nieruchomości rolnej wraz z powierzchnią nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rodzinnego nabywcy nie może przekraczać powierzchni 300 ha użytków rolnych.
Zobacz również: Podatek od darowizny ziemi rolnej
A zatem darowizna nieruchomości rolnej i każdego innego gruntu na Pani rzecz jest jak najbardziej możliwa.
Zarówno w przypadku mieszkania, jak i ziemi forma darowizny jest dla Pani najbardziej korzystna, o ile nie posiada Pani rodzeństwa, które mogłoby w przyszłości wystąpić o zachowek. Jeśli ma Pani rodzeństwo, lepsza byłaby forma umowy dożywocia. Jednak darowanie mieszkania już nastąpiło, a więc muszę zaznaczyć, że co do zasady umowy darowizny nie można ot tak cofnąć i w sądzie tego rodzaju procesy są długotrwałe i wyjątkowo uciążliwe.
Pan Jan otrzymał od rodziców w darowiźnie dom, a kilka lat później również działkę budowlaną. Gdy rodzice zmarli, jego siostra wystąpiła do sądu o zachowek, twierdząc, że Jan został w testamencie pominięty, ale w rzeczywistości otrzymał znaczną część majątku w formie darowizny. W efekcie Jan musiał wypłacić jej część wartości darowanej ziemi, co stanowiło dla niego duże obciążenie finansowe.
Pani Maria chciała przekazać swoją ziemię córce, ale obawiała się, że gdy córka ją otrzyma, może ją sprzedać i nie będzie miała komu ufać na starość. Zdecydowała się na umowę dożywocia, co oznaczało, że córka przejmie własność ziemi, ale w zamian zobowiązała się do opieki nad matką aż do jej śmierci. Dzięki temu pani Maria miała zagwarantowane utrzymanie, a córka po jej śmierci nie musiała płacić podatku od spadku ani martwić się o ewentualne roszczenia rodzeństwa.
Pan Adam otrzymał w darowiźnie działkę od swoich rodziców. Ponieważ wartość przekraczała kwotę wolną od podatku, miał obowiązek zgłosić ją do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy na formularzu SD-Z2. Niestety, zapomniał o tym terminie, przez co urząd skarbowy nałożył na niego podatek, który musiał zapłacić, mimo że mógłby być z niego całkowicie zwolniony.
Przekazanie ziemi w formie darowizny może być korzystnym rozwiązaniem, zwłaszcza w przypadku najbliższej rodziny, gdyż umożliwia uniknięcie podatku, pod warunkiem dopełnienia obowiązków zgłoszeniowych. Warto jednak pamiętać o ewentualnych roszczeniach ze strony rodzeństwa, które w przyszłości mogłoby ubiegać się o zachowek. Alternatywą może być umowa dożywocia, zapewniająca darczyńcy opiekę i utrzymanie, ale wiążąca się z koniecznością odprowadzenia podatku od czynności cywilnoprawnych. Wybór odpowiedniej formy przekazania nieruchomości powinien uwzględniać zarówno kwestie podatkowe, jak i sytuację rodzinną oraz przyszłe konsekwencje prawne.
Jeśli zastanawiasz się, jaka forma przekazania ziemi będzie dla Ciebie najkorzystniejsza, skorzystaj z profesjonalnych porad prawnych. Pomagamy w analizie skutków podatkowych, zabezpieczeniu interesów rodziny oraz wyborze najlepszego rozwiązania prawnego, takiego jak darowizna, umowa dożywocia czy testament. Skontaktuj się z nami, aby uniknąć błędów i podjąć świadomą decyzję dostosowaną do Twojej sytuacji.
1. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Wioletta Dyl
Radca prawny, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Udziela porad prawnych z zakresu prawa autorskiego, nowych technologii, ochrony danych osobowych, a także prawa konkurencji, podatkowego i pracy. Zajmuje się również sporządzaniem regulaminów oraz umów, szczególnie z zakresu e-biznesu i prawa informatycznego, które jest jej pasją. Posiada kilkudziesięcioletnie doświadczenie prawne, obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika