• Autor: Eliza Rumowska
Posiadam gospodarstwo rolne 3,16 ha od 1994 roku (składające się z kilku działek rolnych, w tym jednej zabudowanej domem mieszkalnym). Chciałbym całość sprzedać. W świetle nowej ustawy gospodarstwo może kupić tylko inny rolnik (co mocno ogranicza krąg zainteresowanych). Czy możliwy jest podział działki 64 a (wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego) na 2 działki: 29 a, na której znajdowałby się dom, i 35 a jako działka niezabudowana rolna? Czy wówczas mogę sprzedać dom na działce 29 a „nierolnikowi”, a resztę działek rolnych rolnikowi?
Opisana przez Pana sytuacja dotyczy działki rolnej typowo siedliskowej. Dzielenie tego rodzaju gruntów rolnych i leśnych na działki mniejsze niż 0,3 ha jest co do zasady niedopuszczalne, chyba że pozwala na to plan miejscowy albo celem takiego podziału jest powiększenie działki sąsiedniej lub regulacja granic.
Ograniczenie podziałów gruntów na mniejsze działki przewidziane zostało w art. 93 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Ustawa ta nie dotyczy zasadniczo dzielenia gruntów rolnych i leśnych, jednak właśnie z wyjątkiem wskazanego zakazu podziału na działki mniejsze niż 0,3 ha. Podziały gruntów rolnych należących do większej liczby osób reguluje ustawa o scalaniu i wymianie gruntów. Nie są natomiast w niej oddzielnie unormowane podziały pojedynczych nieruchomości rolnych i leśnych. W praktyce oznacza to, że ich właściciele mogą je dzielić dowolnie, bez ograniczeń, z dwoma jednak istotnymi wyjątkami przewidzianymi w art. 92 i 93 ustawy z 1997 r. Otóż podział pojedynczych nieruchomości rolnych i leśnych podlega regułom przewidzianym w ustawie, gdy:
Ma to zapobiegać niekontrolowanemu dzieleniu działek rolnych i leśnych na bardzo małe z zamiarem przekształcenia ich w przyszłości w budowlane czy rekreacyjne.
Ograniczenie w dzieleniu przez właścicieli gruntów rolnych i leśnych na działki mniejsze niż 0,3 ha (3000 m2) obejmuje grunty przeznaczone na cele rolne i leśne zarówno na terenach objętych planem miejscowym, jak i na terenach nieobjętych takimi planami, ale wykorzystywanych na cele rolne i leśne. „Wykorzystywanymi na cele rolne i leśne” są nieruchomości wykazane w katastrze nieruchomości jako użytki rolne lub grunty leśne oraz jako grunty zakrzewione i zadrzewione, oraz wchodzące w skład nieruchomości rolnych użytki kopalne i drogi, jeżeli nie ustalono dla nich warunkowo zabudowy i zagospodarowania terenu – czyli tak jak Pana działka. Podziały gruntów rolnych i leśnych na działki mniejsze niż 3000 m2 są dopuszczalne wyjątkowo, jedynie:
Zobacz również: Działka rolna z warunkami zabudowy
Wszystko to oznacza, że swobodnie, bez ograniczeń można dzielić (i sprzedawać) grunty rolne i leśne na działki o powierzchni minimum 0,3 ha i większej. Oczywiście inaczej będzie, jeśli np. w planie miejscowym przewidziano, że dany teren przeznaczony jest na cele rekreacyjne z możliwością podziału na działki nie mniejsze niż np. 1500 m2. Podział wymaga decyzji wójta zatwierdzającej podział.
W Pana przypadku rozwiązaniem więc byłoby ubieganie się o odrolnienia gruntu, wydanie warunków zabudowy i wówczas dokonanie podziału już działek rekreacyjnych.
Zobacz również: Przekwalifikowanie działki rolnej na budowlaną
Pan Jan posiada gospodarstwo rolne o powierzchni 2,8 ha, na którym znajduje się jego dom. Ze względu na wiek chce sprzedać nieruchomość i przeprowadzić się do miasta. Problem w tym, że całe gospodarstwo może kupić tylko rolnik, co ogranicza liczbę potencjalnych nabywców. Pan Jan podjął więc decyzję o podziale – wydzielił działkę o powierzchni 30 arów z domem i wystąpił o odrolnienie. Po uzyskaniu zgody gminy mógł sprzedać nieruchomość osobie niebędącej rolnikiem, a resztę ziemi zbył sąsiadowi – rolnikowi.
Pani Maria odziedziczyła 3-hektarowe gospodarstwo po rodzicach, jednak sama nie prowadzi działalności rolniczej. Chciała przekazać dom synowi, który nie jest rolnikiem, a pozostałą ziemię sprzedać. Napotkała problem, ponieważ podział na mniejsze niż 30-arowe działki rolne był niemożliwy bez specjalnej zgody. Ostatecznie znalazła rozwiązanie – w miejscowym planie zagospodarowania część działki została przeznaczona pod zabudowę mieszkaniową. Po uzyskaniu decyzji o warunkach zabudowy podzieliła ziemię na działki budowlane i sprzedała je osobom prywatnym.
Pan Tomasz posiadał gospodarstwo o powierzchni 4 ha. Jego sąsiad, który był rolnikiem, chciał dokupić część ziemi przylegającą do swojego pola. Niestety, działka miała powierzchnię 28 arów, więc jej podział na mniejsze części był problematyczny. Pan Tomasz znalazł rozwiązanie – połączył część swojej ziemi z działką sąsiada, co pozwoliło spełnić wymogi ustawy dotyczące minimalnej powierzchni gruntów rolnych po podziale. Dzięki temu sprzedaż była możliwa, a sąsiad powiększył swoje gospodarstwo.
Podział działki rolnej w celu sprzedaży jest możliwy, ale podlega wielu ograniczeniom wynikającym z przepisów prawa. Kluczową kwestią jest minimalna powierzchnia nowo wydzielonych działek, która co do zasady nie może być mniejsza niż 0,3 ha, chyba że istnieją wyjątki przewidziane w ustawie, takie jak regulacja granic czy powiększenie sąsiedniej nieruchomości. W niektórych przypadkach rozwiązaniem może być odrolnienie gruntu i uzyskanie warunków zabudowy, co pozwala na podział na mniejsze działki budowlane. Właściciele gruntów rolnych, którzy chcą sprzedać część swojej nieruchomości osobie niebędącej rolnikiem, powinni dokładnie przeanalizować miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub skonsultować się z geodetą i prawnikiem, aby uniknąć problemów formalnych i prawnych.
Jeśli planujesz podział działki rolnej i sprzedaż nieruchomości, warto skonsultować się z prawnikiem, aby uniknąć problemów formalnych i prawnych. Oferujemy profesjonalne porady prawne online, dzięki którym szybko dowiesz się, jakie masz możliwości, jakie formalności musisz spełnić i jakie kroki podjąć, aby zgodnie z przepisami przeprowadzić podział i sprzedaż gruntu. Skontaktuj się z nami, a pomożemy Ci znaleźć najlepsze rozwiązanie dopasowane do Twojej sytuacji.
1. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami - Dz.U. 1997 nr 115 poz. 741
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Eliza Rumowska
Absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego prawniczka. Specjalizuje się w prawie cywilnym, zwłaszcza w prawie konsumenckim (reklamacje, gwarancje itp.). Z serwisem ePorady24 związana od początku jego istnienia, obecnie udziela porad w najbardziej złożonych sprawach. W swej wieloletniej karierze pracowała jako powiatowy rzecznik konsumentów, sekretarz gminy, inspektor ds. kredytów oraz radca w TP SA. Od 2008 r. prowadzi własne biuro prawne, jako prokurent obsługuje trzy spółki prawa handlowego, współpracuje z samorządem terytorialnym przy realizacji programów dotowanych z UE.
Zapytaj prawnika