• Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Jestem pszczelarzem, rolnikiem ryczałtowym, nie prowadzę firmy. Sprzedaję miód na pobliskim targowisku, chciałbym zatrudnić osobę do sprzedaży produktów z mojej pasieki. W jakiej formie mogę zatrudnić i jakie muszę spełnić wymagania?
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby mógł Pan zatrudnić pracownika. Biorąc pod uwagę charakter pracy, powinna być to umowa o pracę. Umowa-zlecenia zostałaby zapewne zakwestionowana przez ZUS, chyba że w odpowiedni sposób by ją Pan sformułował. Aby nie miała cech stosunku pracy, np. w zakresie podporządkowania, wskazywania miejsca pracy i ryzyka pracodawcy.
Zasadniczo bezpiecznie jest zawrzeć umowę o pracę. Zgodnie z treścią Kodeksu pracy (art. 3) „pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników”. Pracodawcą może być każda osoba fizyczna, nie musi prowadzić działalności, nie musi spełniać innych wymogów. Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.
Możliwe jest zatrudnienie – przez rolnika ryczałtowego danej osoby i bycie przez nią pracownikiem jedynie na mocy umowy o pracę. Lub wybór zlecenia. Osoba „zatrudniona” na zlecenie nie jest pracownikiem a zleceniobiorcą. Podlega ubezpieczeniu jako zleceniobiorca. Od wynagrodzenia wypłacanego z tytułu umowy-zlecenia także należy odprowadzić składki ZUS.
Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę podlega obligatoryjnie ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Zatrudniając pracownika, staje Pan jego pracodawcą i płatnikiem składek ZUS.
Zobowiązany jest Pan zgłosić w ZUS-ie siebie jako płatnika składek poprzez złożenie formularza ZUS ZFA oraz zatrudnioną osobę na formularzu ZUS ZUA. Za każdy miesiąc trwania umowy o pracę jest Pan zobowiązany do składania dokumentów rozliczeniowych. Należne składki na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne za pracownika są wykazywane w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA. Raport ZUS RCA dołącza się do deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA Dokumenty rozliczeniowe powinny być przekazywane do ZUS w terminie do 15. dnia danego miesiąca za miesiąc poprzedni i w tym terminie powinny być też opłacane składki.
Pracodawca, który podpisał umowę z rencistą, jest zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, a także na ubezpieczenie zdrowotne. Składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Socjalnych uzależnione są od wieku pracownika.
W przypadku umowy o pracę emeryta lub rencistę trzeba zgłosić do ZUS-u na druku ZUS ZUA z kodem ubezpieczenia 01 10 x x, w terminie 7 dni od momentu zatrudnienia (czyli powstania obowiązku ubezpieczeniowego). Jeśli jest to prawo do renty rodzinnej, należy odprowadzić wszystkie składki. Ma Pan obowiązek zgłosić pracownicę do wszystkich ubezpieczeń i rozliczać składki na wszystkie ubezpieczenia, jakim podlegają osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę.
Zgłoszenie należy sporządzić na formularzu ZUS ZUA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 2x i przekazać do ZUS w ciągu 7 dni od dnia zatrudnienia. Za każdy miesiąc zatrudnienia należy sporządzać za pracownicę raporty rozliczeniowe z tym samym kodem tytułu ubezpieczenia - raporty ZUS RCA z rozliczonymi składkami od wynagrodzenia wypłaconego w danym miesiącu i ewentualnie raporty ZUS RSA, informując o wypłacie świadczeń za czas niezdolności do pracy oraz o przerwach w opłacaniu składek.
Nadto jako pracodawca jest Pan płatnikiem podatku dochodowego. Ma Pan więc obowiązek obliczania i pobierania zaliczki na podatek dochodowy w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wypłaci Pan wynagrodzenie i wpłacania jej na konto US.
Zobacz również: Jak założyć działalność na KRUS-ie?
Jako na pracodawcy stoją przed Panem także obowiązki:
Swoje obowiązki w zakresie prowadzenia akt pracowniczych czy rozliczeń może Pan zlecić do biura rachunkowego.
Jan, rolnik ryczałtowy, prowadzi własną pasiekę i sprzedaje miód na targu. Ze względu na rosnące zainteresowanie jego produktami, postanawia zatrudnić swoją sąsiadkę, Annę, do sprzedaży na stoisku. Podpisuje z nią umowę o pracę na pół etatu, zgłasza ją do ZUS-u i regularnie odprowadza składki. Anna ma zapewnione ubezpieczenie oraz stabilność zatrudnienia, a Jan zyskuje wsparcie w sprzedaży.
Marek, właściciel małego gospodarstwa rolnego, chce zatrudnić studenta do sezonowej pomocy przy zbiorach owoców. Wybiera umowę zlecenie, co pozwala uniknąć składek na ubezpieczenie społeczne, jeśli student jest ubezpieczony gdzie indziej. Po zakończeniu sezonu Marek rozlicza wynagrodzenie i składa odpowiednie dokumenty do urzędu skarbowego.
Katarzyna, rolniczka prowadząca ekologiczne gospodarstwo, potrzebuje pomocy w pakowaniu i wysyłce zamówień. Zatrudnia na umowę o pracę emeryta, który chce dorobić do swojej renty. Zgłasza go do ZUS z odpowiednim kodem ubezpieczenia, a także prowadzi jego dokumentację kadrową. Dzięki temu pracownik ma pełne prawa pracownicze, a Katarzyna legalnie rozlicza jego wynagrodzenie.
Zatrudnienie pracownika przez rolnika ryczałtowego jest możliwe zarówno na umowę o pracę, jak i umowę zlecenie, jednak każda z tych form wiąże się z określonymi obowiązkami. Umowa o pracę daje pracownikowi większą stabilność i pełne ubezpieczenie społeczne, natomiast umowa zlecenie może być korzystniejsza w przypadku krótkoterminowej współpracy, zwłaszcza ze studentami. Po zatrudnieniu pracownika rolnik musi zgłosić go do ZUS-u, odprowadzać składki oraz spełniać obowiązki wynikające z przepisów prawa pracy. Właściwy wybór formy zatrudnienia zależy od specyfiki pracy i indywidualnych potrzeb rolnika.
Jeśli masz wątpliwości dotyczące zatrudnienia pracownika jako rolnik ryczałtowy, skorzystaj z profesjonalnej pomocy prawnej online. Oferujemy szybkie i rzetelne porady dostosowane do Twojej sytuacji, pomagamy w wyborze odpowiedniej formy zatrudnienia, przygotowaniu umów oraz dopełnieniu formalności w ZUS i urzędzie skarbowym. Skontaktuj się z nami, aby uniknąć błędów i prowadzić legalnie swoją działalność.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Zapytaj prawnika