Czy działki rolne przekazane w trakcie trwania małżeństwa wchodzą do majątku wspólnego?

Czy darowizna wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?

Rozpocznę od wyjaśnienia, jakie składniki majątku według Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) zaliczane są do wspólności majątkowej, a jakie składniki jej nie obejmują i stanowią tzw. majątek osobisty każdego z małżonków.

Zgodnie z art. 31 K.r.o. wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Najprościej mówiąc – wszystko to, co nie stanowi majątku osobistego, należy do majątku wspólnego.

Istotny jest zapis pkt 2), który stanowi, że przedmioty majątkowe nabyte poprzez dziedziczenie, zapis bądź darowiznę zalicza się do majątku osobistego, chyba że wola spadkodawcy bądź darczyńcy była taka, aby przekazany przedmiot był objęty wspólnością małżeńską.

Tutaj rodzi się pytanie: jaką czynnością prawną rodzice przekazali Pana małżonce nieruchomość rolną? Jeżeli faktycznie była to umowa darowizny i z treści tej umowy nie wynika wola darczyńców, aby nieruchomość stanowiła majątek wspólny osoby obdarowanej i jej małżonka, to pomimo tego że darowizna nastąpiła w trakcie trwania małżeństwa, będzie ona majątkiem osobistym obdarowanego.

Przekazanie gospodarstwa rolnego celem uzyskania prawa do rolniczego świadczenia emerytalno-rentowego

Uzyskanie prawa do rolniczego świadczenia emerytalno-rentowego, jakim była wcześniejsza emerytura rolnicza, zależało od zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej. W przypadku innych świadczeń, jeżeli emeryt lub rencista lub jego małżonek jest właścicielem (współwłaścicielem) albo ma w swoim posiadaniu gospodarstwo rolne, wypłata emerytury lub renty rolniczej ulega częściowemu zawieszeniu (zawieszenie wypłaty dotyczy części uzupełniającej emerytury lub renty, a w przypadku świadczeń przyznanych przed 1.01.1991 r. – części stanowiącej 95% emerytury podstawowej). Chcąc spełnić ten warunek, celem otrzymywania świadczenia, emeryt bądź rencista przenosił (i przenosi) własność i posiadanie gospodarstwa rolnego na inną osobę. Mogło się to odbyć na podstawie ustawy z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin (Dz. U. Nr 32, poz. 140), następnie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, a po jej uchyleniu, ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Przekazanie gospodarstwa rolnego mogło nastąpić na podstawie umów uregulowanych w Kodeksie cywilnym: darowizny, sprzedaży, dożywocia, albo na podstawie odrębnego typu umowy nazwanej, określonej w art. 84 i 85 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników – umowy z następcą i umowy w celu wykonania umowy z następcą (umowa przekazania gospodarstwa rolnego następcy).

Zobacz również: Umowa przekazania gospodarstwa rolnego a majątek wspólny

Czy umowa z następcą przenosząca własność gospodarstwa rolnego jest umową darowizny?

Przez umowę z następcą rolnik będący właścicielem (współwłaścicielem) gospodarstwa rolnego zobowiązuje się przenieść na osobę młodszą od niego co najmniej o 15 lat (następcę) własność (udział we współwłasności) i posiadanie tego gospodarstwa z chwilą nabycia prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej, jeżeli następca do tego czasu będzie pracować w tym gospodarstwie. Ponadto umowa z następcą może zawierać inne postanowienia, w szczególności dotyczące wzajemnych świadczeń stron przed i po przeniesieniu przez rolnika własności gospodarstwa rolnego na następcę. Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Umowa przekazania gospodarstwa rolnego nie jest zatem umową darowizny, bowiem zgodnie z art. 888 § 1 K.c. na podstawie umowy darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Natomiast rolnik w zamian za przekazanie gospodarstwa otrzyma świadczenie rentowe bądź emerytalne.

Z brzmienia przepisów można wysnuć zatem wniosek, że gospodarstwo rolne nabyte przez jednego z małżonków (następcę) w okresie pozostawania we wspólności ustawowej wchodzi w skład majątku wspólnego na podstawie art. 31 § 1 K.r.o.

Organem właściwym w sprawach świadczeń rolników jest KRUS.

Zatem o tym, czy otrzymane przez Pańską żonę działki rolne weszły do majątku wspólnego, decyduje tryb zawarcia umowy. Jeżeli była to zwykła umowa darowizny (na podstawie Kodeksu cywilnego), to działki te stanowią majątek osobisty żony, chyba że w tej umowie jest rozszerzenie własności także na Pana (ale pisał Pan, że nie ma). Jeżeli natomiast umowa była zawierana w trybie ustawy o ubezpieczeniu rolników, to najprawdopodobniej była to umowa przekazania gospodarstwa rolnego i wtedy działki rolne wchodzą do majątku wspólnego.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.