• Autor: Aleksandra Jocz
Niedawno kupiłem działkę rolną (klasa IIIb) o pow. 4000 m2. Nie jestem rolnikiem. Na działkę zostały wydane warunki zabudowy. Są one obecnie przenoszone z poprzedniego właściciela na mnie. W warunkach zabudowy jest zapis: „realizacja budynku mieszkalnego w zabudowie jednorodzinnej”, czyli mogę pobudować dom mieszkalny. Jednak chciałbym na początek zbudować mały domek letniskowy do 35 m2 na zgłoszenie i dopiero po jakimś czasie przystąpić do budowy tego docelowego domu. W tej sytuacji proszę o poradę, jak najlepiej tę sprawę załatwić. Czy i w jaki sposób mogę odrolnić działkę? Wiem, że do 0,05 ha można odrolnić bezpłatnie – czy warto odrolnić pozostałą część działki? Jakie się wylicza za to opłatę? Dodam, że działka nie jest objęta MPZP.
Na podstawie warunków zabudowy („WZ”) zezwalających na wybudowanie na danej działce budynku mieszkalnego jednorodzinnego nie można postawić domku rekreacyjnego o pow. do 35m2 na zgłoszenie. Warunki zabudowy dotyczą określonego obiektu i mogą być wykorzystane tylko do budowy właśnie tego wskazanego w nich obiektu. A zatem jeśli WZ odnoszą się do budowy domu jednorodzinnego – nie można na ich podstawie wybudować innego rodzaju budynku.
Art. 59 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym stanowi, że: „Zmiana zagospodarowania terenu w przypadku braku planu miejscowego, polegająca na budowie obiektu budowlanego lub wykonaniu innych robót budowlanych, a także zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, z zastrzeżeniem art. 50 ust. 1 i art. 86, wymaga ustalenia, w drodze decyzji, warunków zabudowy.”
W takiej sytuacji można wystąpić o zmianę WZ w oparciu o art. 155 Kodeksu postępowania administracyjnego, który stanowi, że decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.
Aby zmienić decyzję o WZ, tak aby dopuszczała ona, obok budowy domu jednorodzinnego, postawienie domku rekreacyjny na zgłoszenie, należy złożyć wniosek do urzędu gminy (często szablony takiego wniosku znajdują się na stronach urzędów, znajduje się również na stronie rządowej. Wniosek ten powinien zawierać dokładny zakres planowanych zmian. Od takiego wniosku należy uiścić opłatę skarbową za wydanie decyzji o zmianie warunków zabudowy.
Przed złożeniem takiego wniosku najlepiej udać się do urzędu gminy i zapytać, jaką praktykę ma w tym zakresie dany urząd (istnieje wiele rozbieżności, najlepiej weryfikować to w docelowym urzędzie, aby sprawa jak najszybciej została załatwiona) i na tej podstawie wnioskować o odpowiednią zmianę WZ. Ustalenie praktyki danego urzędu jest bardzo istotne, gdyż Pańska działka jest działką rolną, a więc podlega szczególnej ochronie. Poza tym rozbieżność pomiędzy stanowiskami różnych urzędów jest znaczna i wynika zarówno z niejednoznacznych przepisów, jak i różnorodnego orzecznictwa.
Zobacz również: Zabudowa zagrodowa na działce rolnej
Odnosząc się do kwestii sposobu i możliwości odrolnienia działki, należy wskazać, że zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, aby przeznaczyć na cele nierolnicze i leśne użytki rolne klas I-III, wymaga się zgody ministra do spraw rozwoju wsi. Zaś ust. 2a przytoczonego przepisu wskazuje, że nie wymaga uzyskania zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas I-III, jeżeli grunty te spełniają łącznie następujące warunki:
Aby odrolnić działkę, należy złożyć odpowiedni wniosek. Jeśli wymagana jest zgoda ministra – wniosek o jego zgodę (na prośbę właściciela działki) składa gmina, która jest stroną w postępowaniu przed ministrem (nie jest nią zaś właściciel działki rolnej). Gdy zaś zgoda ministra nie jest wymagana, na żądanie właściciela działki rolnej to gmina przeprowadza stosowne postępowanie o odrolnienie działki.
Co istotne, aby dokonać odrolnienia działki, która nie jest objęta miejscowym planem zagospodarowania, należy złożyć wniosek o decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (WZ). Wydanie warunków zabudowy jest możliwe tylko w przypadku łącznego spełnienia wszystkich warunków wymienionych w art. 61 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
Zobacz również: Budynek rekreacji indywidualnej na działce rolnej
Działka, którą Pan zakupił, uzyskała już WZ. A zatem ten pierwszy etap odrolnienia działki został już poczyniony. W dalszej kolejności, aby ten proces doprowadzić do końca, należy wyłączyć grunty z produkcji rolnej. Aby to zrobić, należy złożyć wniosek o wydanie decyzji o wyłączeniu gruntu z produkcji rolnej w starostwie powiatowym (przed otrzymaniem takiej decyzji nie można uzyskać pozwolenia na budowę – art. 11 ust. 2 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych). Koszt, jaki pociąga za sobą proces wyłączenia gruntów z produkcji rolnej, składa się z jednorazowej należności oraz opłaty rocznej, i niestety jest bardzo wysoki. Należność za wyłączenie gruntu uzależniona jest od klasy, pochodzenia i rodzaju gleby.
Należność ta jest pomniejszana o wartość gruntu ustaloną według cen rynkowych stosowanych w danej miejscowości w obrocie gruntami, w dniu faktycznego wyłączenia tego gruntu z produkcji. Należność powinna być uiszczona w terminie 60 dni od daty uprawomocnienia się decyzji o wyłączeniu gruntów rolnych z produkcji. Ponadto, poza wskazaną należnością, właściciel działki jest obowiązany do uiszczania opłaty rocznej, która wynosi 10% należności. Jeśli grunt został trwale wyłączony z produkcji rolnej, taką opłatę należy uiszczać przez 10 lat. Jeśli zaś grunt został wyłączony czasowo – przez okres wyłączenia nie dłuższy niż 20 lat. Tak jak Pan sam podał – obowiązek uiszczenia zarówno należności, jak i opłat rocznych nie dotyczy wyłączenia z produkcji rolnej gruntu o powierzchni do 0,05 ha na cele budownictwa mieszkalnego w przypadku budynku jednorodzinnego.
Zobacz również: Przekształcanie gruntów rolnych na budowlane
Jeśli zatem chce Pan postawić na działce domek letniskowy na zgłoszenie, musi Pan zmienić WZ – jest to jedyne wyjście (wątpię, aby jakiś urząd gminy miał w tym zakresie odmienne stanowisko, ale jak już wspomniałam najlepiej potwierdzić to w urzędzie, gdyż w wielu kwestiach pomiędzy różnymi urzędami występują znaczne rozbieżności). Skoro zostały już ustalone dla Pańskiej działki WZ, może Pan postawić na działce jedynie taki budynek, jaki został w tej decyzji przewidziany. Nawet odrolnienie 0,05 ha działki nie spowoduje, że będzie mógł Pan postawić na działce domek rekreacyjny, jeśli WZ przewidują jedynie możliwość wybudowania domu jednorodzinnego.
Jedyną opcją, kiedy nie musiałby Pan zmieniać WZ, jest sytuacja, w której po odrolnieniu działki dla danego obszaru zostałby ustanowiony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dopuszczający możliwość budowy również domków rekreacyjnych. W takim bowiem wypadku (gdy ustanowiony zostaje mpzp, który zawiera inne ustalenia niż WZ) organ, który wydał decyzję o warunkach zabudowy, stwierdza wygaśnięcie WZ. Jednakże, jak wynika z przesłanych przez Pana dokumentów, takiego planu obecnie nie ma.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Aleksandra Jocz