Dzierżawa gospodarstwa rolnego w celu skorzystania z renty KRUS

Warunek ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy z KRUS

Niestety, ale działanie KRUS-u jest prawidłowe. Jak wiadomo, warunkiem ubiegania się m.in. o rentę z tytułu niezdolności do pracy jest zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej. Warunek ten uznaje się za spełniony, gdy właściciel gospodarstwa rolnego wydzierżawi gospodarstwo rolne innej osobie fizycznej lub prawnej. Aby umowa dzierżawy mogła stanowić podstawę do wypłaty części uzupełniającej renty rolniczej – oprócz warunków określonych przepisami Kodeksu cywilnego – musi spełniać warunki określone w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników. Umowa dzierżawy, aby wywarła skutek prawny, musi być ponadto zgłoszona do ewidencji gruntów i budynków. Fakt zgłoszenia do ewidencji gruntów i budynków powinien być odnotowany na umowie i potwierdzony przez upoważnionego pracownika organu prowadzącego ewidencję.

Zobacz również: Dzierżawa ziemi a ubezpieczenie w KRUS

Umowa o bezczynszowe oddanie nieruchomości rolnej do używania i pobierania pożytków

Przepisy o dzierżawie stosuje się odpowiednio do tzw. umowy o bezczynszowe oddanie nieruchomości rolnej do używania i pobierania pożytków, określonej w art. 708. Jest to umowa podobna do umowy dzierżawy, ale nią nie jest. Nie ma czegoś takiego jak bezczynszowa umowa dzierżawy, bowiem sprzeciwiałoby się to naturze stosunku dzierżawy. Przez umowę o bezczynszowe oddanie nieruchomości rolnej do używania i pobierania pożytków, korzystający z nieruchomości rolnej nie jest zobowiązany do uiszczania czynszu, lecz tylko do ponoszenia podatków i innych ciężarów związanych z własnością lub z posiadaniem gruntu. Regulacja art. 708 ma zastosowanie tylko i wyłącznie w przypadku bezczynszowego używania nieruchomości rolnej, a nie innego przedmiotu.

„Bezczynszowy charakter tej umowy uzasadnia twierdzenie, że dający nieruchomość rolną do używania i pobierania pożytków nie ma obowiązku jej wydania w stanie nadającym się do prawidłowego gospodarowania nią i pobierania pożytków” (tak Z. Radwański, w: SPC, t. 3, cz. 2, s. 361, przypis 28).

Zobacz również: Zgłoszenie dzierżawy do urzędu skarbowego

Umowa dzierżawy czy umowa bezczynszowa gruntu rolnego?

Natomiast na mocy umowy dzierżawy wydzierżawiający jest zobowiązany do oddania drugiej stronie – dzierżawcy – rzeczy do używania oraz pobierania pożytków, dzierżawca zaś jest zobowiązany uiszczać wydzierżawiającemu czynsz. Przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące dzierżawy nie określają minimalnej ani maksymalnej dopuszczalnej wartości czynszu. W wyroku z dnia 08 maja 2001 r., sygn. akt IV CKN 357/00, Sąd Najwyższy wskazał, że Kodeks cywilny „nie przewiduje możliwości ukształtowania umowy dzierżawy w taki sposób, aby dzierżawca nie miał obowiązku uiszczania czynszu”. Oczywiście umowa może przewidywać, że wydzierżawiający będzie uprawniony do pobierania i zaliczania na poczet czynszu określonych pożytków, czynsz może być również określony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju (art. 693 § 2). Niedopuszczalne jest zatem określenie wysokości czynszu jako stanowiącej całość pożytków dobra wydzierżawionego i w ogóle całość pożytków uzyskiwanych przez dzierżawcę. Sprzeciwiałoby się to podstawowemu celowi gospodarczemu umowy dzierżawy.

Na podstawie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 maja 1983 r., sygn. akt II SA 282/83m można spróbować udowadniać, że pomimo zapisu o braku obowiązku zapłaty czynszu zawarta między Pani bratem a osobą trzecią umowa była umową dzierżawy, a nie umową o bezczynszowe oddanie nieruchomości rolnej do używania i pobierania pożytków, określoną w art. 708. Zatem KRUS może kwestionować uprawnienie do renty, bo nie został spełniony warunek zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej. W tym wyroku NSA stwierdził, iż: 1. Dzierżawa jest stosunkiem prawnym ze sfery zobowiązań, o charakterze umowy konsensualnej i wzajemnej, powstającym wskutek zgodnego oświadczenia woli stron.

Stosownie do art. 693 umowa dzierżawy wyróżnia się z innych zobowiązań obowiązkiem płacenia przez dzierżawcę czynszu na rzecz wydzierżawiającego. Art. 708 dopuszcza jednak możliwość uznawania za dzierżawę takich stosunków prawnych, w których dzierżawca – z mocy wyraźnego postanowienia umowy – wprawdzie nie jest obowiązany do uiszczenia czynszu, ale opłaca podatki i inne świadczenia związane z posiadaniem gruntu, zachowuje prawo do pobierania pożytków i używania nieruchomości rolnej. Stosunek dzierżawy musi jednak powstać z woli obu stron (w tym i za milczącą aprobatą wydzierżawiającego).

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 maja 1983 r., sygn. akt II SA 282/83
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 08 maja 2001r sygn. akt IV CKN 357/00

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.