• Autor: Łukasz Drzewiecki
Nowa ustawa o ziemi dla dokonywania darowizn gospodarstw rolnych wprowadza analogiczne ograniczenia jak w przypadku sprzedaży ziemi. Darować nieruchomość rolną można więc co do zasady wyłącznie rolnikowi. Zasada ta nie dotyczy jedynie darowizn dokonywanych na rzecz bliskich członków rodziny.
Przez „nabycie nieruchomości rolnej” należy – zgodnie z art. 2 pkt 7 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego1 (zwanej dalej „ustawą”) – rozumieć przeniesienie własności nieruchomości rolnej lub nabycie własności nieruchomości rolnej w wyniku dokonania czynności prawnej lub orzeczenia sądu albo organu administracji publicznej, a także innego zdarzenia prawnego. Wynika z tego jasno, że dokonanie darowizny nieruchomości rolnej będzie zgodnie z ustawą związane z nabyciem tej nieruchomości, dokonanie darowizny jest bowiem czynnością prawną. Darowizna gospodarstwa rolnego według nowej ustawy o ziemi będzie mogła więc nastąpić wyłącznie na takich samych zasadach, jak sprzedaż ziemi.
Zgodnie z art. 2a ust. 1 w zw. z art. 1a pkt 2 ustawy, dodanym do tej ustawy w związku z nowelizacją dokonaną na mocy ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw2 – nabywcą nieruchomości rolnej (a więc również obdarowanym) o powierzchni co najmniej 0,3 ha może być co do zasady wyłącznie rolnik indywidualny (jeżeli nabywana nieruchomość rolna albo jej część ma wejść w skład wspólności majątkowej małżeńskiej wystarczające jest, gdy rolnikiem indywidualnym jest jeden z małżonków). Powierzchnia nabywanej nieruchomości rolnej wraz z powierzchnią nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rodzinnego nabywcy nie może zaś przekraczać powierzchni 300 ha użytków rolnych.
Zobacz również: Podatek od darowizny działki rolnej
Zgodnie z art. 6 ust. 1-2 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego za rolnika indywidualnego uważa się osobę fizyczną będącą właścicielem, użytkownikiem wieczystym, samoistnym posiadaczem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha, posiadającą kwalifikacje rolnicze oraz co najmniej od 5 lat zamieszkałą w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i prowadzącą przez ten okres osobiście to gospodarstwo. Uważa się przy tym, że osoba fizyczna:
Darowizna gospodarstwa rolnego według nowej ustawy o ziemi będzie mogła nastąpić z pominięciem powyższych zasad, jeżeli nabycie nieruchomości rolnej w drodze darowizny nastąpi przez:
Przez „osoby bliskie zbywcy” należy natomiast zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy rozumieć zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, małżonka oraz osoby przysposabiające i przysposobione. Darowizna gospodarstwa rolnego według nowej ustawy o ziemi będzie mogła więc zostać bezproblemowo dokonana na rzecz dzieci czy wnuków, nawet jeżeli mieszkają one w mieście i nie przysługuje im status rolnika indywidualnego. W przypadku innych osób fizycznych i prawnych (poza Skarbem Państwa, jednostkami samorządu terytorialnego i kościelnymi osobami prawnymi), dokonanie darowizny gospodarstwa rolnego według nowej ustawy o ziemi wymaga zgody Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych, wyrażonej w drodze decyzji administracyjnej.
Zobacz również: Darowizna ziemi rolnej nie rolnikowi
Przekazanie gospodarstwa synowi
Pan Jan, rolnik z wieloletnim doświadczeniem, postanowił przekazać swoje 20-hektarowe gospodarstwo synowi, który dopiero rozpoczyna działalność rolniczą. Dzięki nowej ustawie darowizna mogła odbyć się bez konieczności spełniania wymogów dotyczących statusu rolnika indywidualnego, ponieważ syn jest osobą bliską. Proces przekazania majątku odbył się sprawnie, bez dodatkowych formalności.
Darowizna dla bratanka – konieczność zgody Agencji
Pani Maria chciała podarować swoje 5-hektarowe gospodarstwo bratankowi, który nie miał statusu rolnika indywidualnego. Ponieważ nie jest on osobą bezpośrednio bliską według ustawy, konieczna była zgoda Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych. Po uzyskaniu pozytywnej decyzji administracyjnej darowizna została skutecznie zrealizowana.
Przekazanie ziemi gminie
Starszy rolnik, pan Kazimierz, nie miał bliskich, którym mógłby przekazać swoje gospodarstwo. Postanowił podarować je gminie, aby mogła zagospodarować teren zgodnie z lokalnymi potrzebami. Ponieważ jednostki samorządu terytorialnego są zwolnione z ograniczeń przewidzianych w ustawie, darowizna została przyjęta bez dodatkowych procedur.
Nowa ustawa o ziemi wprowadza istotne ograniczenia dotyczące darowizn gospodarstw rolnych, zrównując je pod względem zasad z transakcjami sprzedaży ziemi. Zasadniczo obdarowanym może być jedynie rolnik indywidualny, chyba że darowizna dotyczy bliskiego członka rodziny, jednostki samorządu terytorialnego, Skarbu Państwa lub kościelnych osób prawnych. W pozostałych przypadkach konieczna jest zgoda Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych. Dzięki tym regulacjom ustawodawca chce chronić rolniczy charakter gruntów oraz zapobiegać ich spekulacyjnemu obrotowi.
Potrzebujesz porady prawnej w zakresie darowizny gospodarstwa rolnego? Skorzystaj z profesjonalnej pomocy online! Nasi prawnicy specjalizują się w przepisach dotyczących obrotu nieruchomościami rolnymi i pomogą Ci przejść przez cały proces zgodnie z obowiązującymi regulacjami. Oferujemy szybką i rzetelną analizę sytuacji, pomoc w kompletowaniu dokumentów oraz wsparcie w kontaktach z urzędami. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać indywidualną konsultację bez wychodzenia z domu!
__________________________
1 Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2012 r., poz. 803, z późn. zm.)
2 Ustawa z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2016 r., poz. 585)
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika