• Data: 2025-04-13 • Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Przez 16 lat podlegałam ubezpieczeniu KRUS, gospodarstwo było moim i męża źródło dochodu. Przez następne 14 lat prowadziłam działalność gospodarczą. W tym roku zamknęłam firmę i chciałam zarejestrować się w urzędzie pracy, ale napotkałam trudności. Od roku nie mieszkam z mężem, wyprowadziłam się z domu i tułam się po różnych miejscach, ale nadal jestem współwłaścicielką ziemi rolnej. Czy będąc w takiej separacji, mogę otrzymać status osoby bezdomnej?
Po zamknięciu działalności gospodarczej może Pani zarejestrować się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna. Warunkiem jest jednak spełnienie kilku kryteriów, takich jak:
· Gotowość do podjęcia pracy: Musi Pani być zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia.
· Brak pracy: Nie może Pani być zatrudniona ani prowadzić działalności gospodarczej.
· Rejestracja w PUP: Należy zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy właściwym dla miejsca zamieszkania.
Zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy:
Ilekroć w ustawie mowa o: (…)
2) bezrobotnym – oznacza to osobę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1 i 2 lit. a-g oraz i-m oraz osobę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 2 lit. ha, która bezpośrednio przed rejestracją jako bezrobotna była zatrudniona nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres co najmniej 6 miesięcy, oraz osobę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 3, 4 i 4a, niezatrudnioną i niewykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub w danej służbie albo innej pracy zarobkowej albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieuczącą się w szkole, z wyjątkiem uczącej się w szkołach dla dorosłych lub przystępującej do egzaminu eksternistycznego z zakresu programu nauczania tej szkoły oraz uczącej się w branżowej szkole II stopnia i szkole policealnej, prowadzącej kształcenie w formie stacjonarnej lub zaocznej, lub w szkole wyższej, gdzie studiuje na studiach niestacjonarnych, zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy oraz poszukującą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, jeżeli:
a) ukończyła 18 lat,
b) nie ukończyła 60 lat – kobieta lub 65 lat – mężczyzna,
c) nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę albo po ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności, nie pobiera nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
ca) nie nabyła prawa do emerytury albo renty z tytułu niezdolności do pracy, przyznanej przez zagraniczny organ emerytalny lub rentowy, w wysokości co najmniej najniższej emerytury albo renty z tytułu niezdolności do pracy, o których mowa w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
d) nie jest właścicielem lub posiadaczem samoistnym lub zależnym nieruchomości rolnej, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610, 1615, 1890 i 1933), o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe lub nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe,
e) nie uzyskuje przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym z działów specjalnych produkcji rolnej, chyba że dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, obliczony dla ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych, nie przekracza wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 2 ha przeliczeniowych ustalonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o podatku rolnym, lub nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w takim gospodarstwie,
f) nie złożyła wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo po złożeniu wniosku o wpis:
– zgłosiła do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wniosek o zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej i okres zawieszenia jeszcze nie upłynął, albo
– nie upłynął jeszcze okres do, określonego we wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, dnia podjęcia działalności gospodarczej,
g) nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem kary pozbawienia wolności odbywanej poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego,
h) nie uzyskuje miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych,
i) nie pobiera na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego,
j) nie pobiera, na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania,
k) nie pobiera po ustaniu zatrudnienia świadczenia szkoleniowego, o którym mowa w art. 70 ust. 6,
l) nie podlega, na podstawie odrębnych przepisów, obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników,
m) nie pobiera na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów zasiłku dla opiekuna; (…).
Sytuacja jest w tutaj bardziej skomplikowana. Separacja od męża nie oznacza automatycznie, że jest Pani osobą bezdomną. W polskim prawie wskazuje się, że osoba bezdomna to osoba niezamieszkująca w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowana na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności, a także osoba niezamieszkująca w lokalu mieszkalnym i zameldowana na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania.
Pani, mimo separacji, nadal jest współwłaścicielką nieruchomości. Nadto wyprowadziła się Pani z domu, a jest w separacji, nie po rozwodzie. A zatem potencjalnie może Pani w nim mieszkać, a jedynie dobrowolnie go opuściła, a to może utrudniać uzyskanie takiego statusu. Proponuję jednak skontaktować się z ośrodkiem pomocy społecznej w miejscu Pani zamieszkania. Pracownicy ośrodka będą mogli ocenić Pani sytuację i udzielić szczegółowych informacji na temat możliwości uzyskania pomocy.
Bezdomny to osoba, która nie ma możliwości mieszkania, a nie taka, która z własnej woli nie chce mieszkać z małżonkiem. Decydujący jest fakt, czy taka osoba ma możliwość gdzieś zamieszkać.
Status osoby bezrobotnej
Pani Anna zamknęła działalność gospodarczą po 10 latach prowadzenia sklepu i chce zarejestrować się jako osoba bezrobotna. Okazało się jednak, że posiada 3-hektarową działkę rolną jako współwłasność z mężem. Mimo że działka nie jest przez nią użytkowana, urząd pracy odmówił rejestracji, ponieważ przekracza ona 2 ha przeliczeniowe, co wyklucza status bezrobotnego.
Dobrowolne opuszczenie domu a status osoby bezdomnej
Pan Marek wyprowadził się z mieszkania, które dzielił z żoną w trakcie separacji, ponieważ czuł się tam niekomfortowo. Choć od roku wynajmuje pokoje u znajomych i nie ma stałego miejsca zamieszkania, gmina uznała, że nie spełnia definicji osoby bezdomnej, gdyż nadal formalnie posiada prawo do zamieszkiwania w mieszkaniu współdzielonym z żoną.
Pomoc społeczna w sprawie osoby bezdomnej
Pani Zofia od kilku miesięcy mieszka kątem u znajomych po wyprowadzce z domu, gdzie mieszkał jej były partner. Mimo że współwłasność nieruchomości uniemożliwia jej uzyskanie statusu osoby bezdomnej, pracownik socjalny zasugerował, aby złożyła wniosek o pomoc w ośrodku pomocy społecznej. Dzięki temu udało się jej znaleźć miejsce w hostelu dla osób w trudnej sytuacji życiowej.
Wyprowadzka z domu w trakcie separacji i zamknięcie działalności gospodarczej mogą rodzić trudności w uzyskaniu statusu bezrobotnego lub bezdomnego. Współwłasność nieruchomości oraz formalne prawo do zamieszkiwania często stanowią przeszkodę w otrzymaniu pomocy. Warto skonsultować się z urzędem pracy i ośrodkiem pomocy społecznej, aby znaleźć najlepsze rozwiązanie w trudnej sytuacji życiowej.
Oferujemy profesjonalne wsparcie prawne w sprawach dotyczących statusu bezrobotnego, bezdomnego oraz innych trudności związanych z separacją i nieruchomościami. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - Dz.U. 2004 nr 99 poz. 1001
2. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
3. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - Dz.U. 2004 nr 64 poz. 593
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe.
Zapytaj prawnika