Czy ubezpieczenie w KRUS jest dobrowolne, czy obowiązkowe?

Kto obowiązkowo podlega ubezpieczeni rolniczemu?

W mojej ocenie nie jest Pani osobą, która obowiązkowo, z mocy ustawy podlega ubezpieczeniu rolniczemu.

Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (j.t. Dz. U. z 2016 r., poz. 277 z późn. zm.):

„Ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu podlega z mocy ustawy:

1) rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny,

2) domownik rolnika, o którym mowa w pkt 1

– jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Artykuł 13 ustawy dotyczy ubezpieczenia emerytalno-rentowego i zgodnie z nim ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu podlega z mocy ustawy:

1) rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny;

2) domownik rolnika, o którym mowa w pkt 1;

3) osoba pobierająca rentę strukturalną współfinansowaną ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub ze środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich;

4) małżonek osoby, o której mowa w pkt 3, jeżeli renta strukturalna współfinansowana ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub ze środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich wypłacana jest ze zwiększeniem na tego małżonka.

Ustawa zawiera na własne potrzeby konkretną definicję rolnika. Zgodnie z art. 6 pkt. 1 ustawy – ilekroć w ustawie mowa jest o rolniku, chodzi o pełnoletnią osobę fizyczną, zamieszkującą i prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia.

Zobacz również: Czy żona rolnika jest rolnikiem?

Wydzierżawienie gospodarstwa a podleganie ubezpieczeniu w KRUS

Zatem by z mocy ustawy podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników, co wiąże się z obowiązkiem uiszczania stosownych składek, nie wystarczy tylko być właścicielem gospodarstwa powyżej 1 ha przeliczeniowego. Należy gospodarstwo to osobiście prowadzić. Nie ma takiej możliwości w sytuacji, gdy gospodarstwo jest wydzierżawione. Wielokrotnie w tej sprawie wypowiadały się sądy powszechne. Przykładem może być wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 21 sierpnia 2013 r. (sygn. akt III AUa 1767/12). Sąd wyjaśnił tu: „podlegać ubezpieczeniom społecznym rolników w myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 i art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników będzie osoba (rolnik) posiadająca gospodarstwo rolne i prowadząca na własny rachunek zawodową, związaną z tym gospodarstwem, stałą i osobistą działalność, mającą charakter wykonywania pracy lub innych zwykłych czynności wiążących się z jego prowadzeniem, przy czym praca ta lub czynności nie muszą mieć fizycznego charakteru, a mogą polegać np. na zarządzaniu gospodarstwem. Sporadyczne, odbywane raz do roku wizyty na terenie gospodarstwa rolnego, nie stanowią okoliczności świadczącej, iż to właśnie wnioskodawca faktycznie kieruje pracami w gospodarstwie rolnym. Właściciel gospodarstwa rolnego nie prowadzi działalności rolniczej, o jakiej mowa w art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, gdy długotrwale zamieszkuje za granicą i tam wykonuje pracę zarobkową, a do Polski przyjeżdża tylko sporadycznie i okazjonalnie. Takie krótkie pobyty wykluczają stałe prowadzenie działalności rolniczej, która wymaga, aby rolnik wykonywał czynności natury funkcjonalnej niezbędne dla należytego utrzyma gospodarstwa, czyli przebywał na gospodarstwie, udawał się na grunt, sadził i dogląd uprawiane rośliny, wykonywał prace pielęgnacyjne, wreszcie zbierał i korzystał z plonów (np. zużywał lub sprzedawał rośliny). Są to bowiem czynności, w wyniku których funkcja gospodarstwa jest realizowana.(...)

Prowadzenie gospodarstwa rolnego przez rolnika według ustawy

Naturalne znaczenie terminów »rolnik« oraz »prowadzenie osobiście i na własny rachunek działalności rolniczej« wskazuje na zawodowy, stały, osobisty i realizujący interes danej osoby charakter tej działalności, na co wskazuje zarówno określenie »rolnik« oznaczające specyficzne zajęcie i związane z tym umiejętności, jak i cel ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.), jakim jest zapewnienie ubezpieczenia społecznego osobom, dla których prowadzenie działalności rolniczej jest zawodem, stanowiącym ich podstawowe zajęcie i źródło utrzymania. Osobisty charakter działalności, jako cecha działalności rolniczej, oznacza, że rolnik osobiście prowadzi gospodarstwo rolne, co wyraża się w tym, że do niego zwykle należy podejmowanie decyzji dotyczących prowadzonego gospodarstwa oraz wykonywanie prac związanych z tym gospodarstwem, nie wykluczając jednak korzystania z pomocy innych osób, czy nawet zatrudnianiu w tym celu pracowników.”

Także Naczelny Sąd Administracyjny miał okazję wypowiadać się w tej kwestii. W wyroku z dnia 13 stycznia 2015 r. (sygn. akt I OSK 905/14) wyjaśnia: „Samo posiadanie lub własność gospodarstwa nie mogą być kwalifikowane jako jego prowadzenie, jeżeli nie wiąże się z nimi wykonywanie określonej działalności rolniczej. Wniosek taki wynika wprost z legalnej definicji „rolnika” w art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 277 ze zm.), która posiadanie lub własność gospodarstwa sytuuje jako jeden z elementów pojęcia rolnika, jak i – na przykład – z domniemania zawartego w art. 38 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, sprowadzającego się do stwierdzenia, że właściciel gruntów prowadzi działalność rolniczą. Nie ma wątpliwości, że domniemanie takie nie byłoby potrzebne, gdyby sama własność gospodarstwa wystarczała do uznania właściciela za rolnika.”

Możliwość dobrowolnego poddania się ubezpieczeniu w KRUS

Zatem na pewno nie podlega Pani obowiązkowemu ubezpieczeniu rolników, co powoduje, że nie musi się Pani obawiać konieczności zapłacenia zaległych składek.

Niestety, także nie przysługuje Pani możliwość dobrowolnego poddania się tym ubezpieczeniom. W tym przypadku ustawa także posługuje się pojęciem rolnika, „innego rolnika”, co powoduje, że i w tym przypadku, ustalając, czy ktoś może podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników, ważne jest by ów ktoś był osobą prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym. Artykuł 7 ust. 2 ustawy wyraźnie wskazuje, że ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim na wniosek obejmuje się innego rolnika lub domownika, jeżeli działalność rolnicza stanowi stałe źródło jego utrzymania, a także osobę, która będąc rolnikiem przeznaczyła grunty prowadzonego gospodarstwa rolnego do zalesienia na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Stąd niestety, w okolicznościach przez Panią podanych nie będzie możliwe, by została Pani dopuszczona do tego preferencyjnego ubezpieczenia na zasadzie dobrowolności.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników - Dz.U. 1991 nr 7 poz. 24
2. Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali - Dz.U. 1994 nr 85 poz. 388
3. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 21 sierpnia 2013 r. sygn. akt III AUa 1767/12
4. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 stycznia 2015 r. sygn. akt I OSK 905/14

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.