Indywidualne porady prawne
• Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Mąż (ur. 1974) od roku 1997 płacił składki KRUS, bo odziedziczył gospodarstwo rolne po rodzicach. Po 2 latach rozpoczął pracę w Niemczech (do Polski przyjeżdżał co 3 tygodnie na kilka dni). W tym czasie, zarabiając w Niemczech i będąc tam także ubezpieczonym, nadal płacił składki KRUS. W roku 2005 rozwiązał umowę o pracę w Niemczech i podjął działalność gospodarczą jednoosobową w Polsce. Fakt ten od razu zgłosił do KRUS, który w związku z działalnością pozarolniczą podwyższył mu składkę zgodnie z przepisami. Niedawno dostał pismo z ZUS o złożenie dokumentacji zgłoszeniowej do ubezpieczeń i dokumentacji rozliczeniowej od 2005 r. oraz wypełniony druku A1. Nie rozumiem, o co im chodzi, jakie zgłoszenie A1? Przecież mąż nie zalegał i nie zalega z opłatami do KRUS i zgodnie z wymogami płaci wyższą stawkę. Czy mąż czegoś nie dopatrzył, czy coś mu grozi?
Zacznijmy od tego, że żądane przez ZUS zaświadczenie A1 to dokument wydawany przez ZUS lub KRUS potwierdzający, któremu ustawodawstwu: polskiemu czy zagranicznemu, dotyczącemu zabezpieczenia społecznego, podlega osoba, która ów dokument posiada. Dodatkowo dokument A1 poświadcza, że jego posiadacz podlega polskim przepisom w zakresie opłacania składek oraz zabezpieczenia społecznego. Dokument A1 z ZUS mogą otrzymać osoby: oddelegowane do pracy na terenie innego państwa UE, EOG lub w Szwajcarii; osoby przenoszące czasowo wykonywanie działalności na własny rachunek do innego państwa UE, EOG lub do Szwajcarii oraz osoby wykonujące pracę najemną lub prowadzące własną działalność na terenie innego państwa lub państw UE, EOG lub w Szwajcarii.
Z kolei z KRUS ów dokument mogą otrzymać osoby prowadzące działalność rolniczą w Polsce i w innym państwie członkowskim, tj. dwa gospodarstwa rolne; osoby prowadzące działalność rolniczą i pozarolniczą w Polsce oraz działalność pozarolniczą w innym państwie; osoby prowadzące działalność rolniczą w Polsce i działalność pozarolniczą w innym państwie oraz rolnik czasowo wyjeżdżający do innego państwa, celem wykonania tam specjalistycznej działalności związanej z profilem działalności prowadzonej w Polsce.
Wnioski o zaświadczenie A1 kierowane do ZUS można składać wyłącznie elektronicznie, poprzez PUE ZUS. Z kolei osoby, które chcą otrzymać zaświadczenie A1 z KRUS, muszą wypełnić wniosek i złożyć go albo osobiście w placówce KRUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania albo listownie na adres KRUS-u, albo elektroniczne, za pośrednictwem Elektronicznej Skrzynki Podawczej (ePUAP).
Skoro zatem był okres, gdy mąż prowadził gospodarstwo rolne w Polsce i pracował za granicą, to istnieją podstawy do żądania od niego przedłożenia owego zaświadczenia A1.
Idąc dalej, wskazuję, że rolnik, decydując się na działalność pozarolniczą, nie musi rezygnować z KRUS-u. Warunkiem niezbędnym do tego, aby nadal mógł pozostać w KRUS-ie, jest jednak spełnienie przesłanek wskazanych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników, czyli:
Dalej, taki rolnik, który podejmuje działalność pozarolniczą, musi po rozliczeniu roku podatkowego, do 31 maja każdego roku, złożyć w KRUS-ie zaświadczenie z urzędu skarbowego o wysokości należnego podatku za poprzedni rok. Jeśli kwota podatku przekroczy roczną kwotę graniczną lub termin, w którym należy złożyć zaświadczeni, zostanie przekroczony, ubezpieczenie ustanie z dniem, od którego zainteresowany zobowiązany był złożyć zaświadczenie. Rolnik, którego podatek dochodowy przekroczy limit, jest niestety zobowiązany, by odprowadzać składki do ZUS-u lub zrezygnować z pozarolniczej działalności i kontynuować ubezpieczenie w KRUS.
Jeśli zatem wszystkie ww. warunki mąż spełniał (i opłacał miesięczną składkę podstawową na ubezpieczenie emerytalno-rentowe w podwójnym wymiarze, a składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie w pojedynczej wysokości), to wystarczy przedłożyć wszystkie dokumenty w ZUS-ie, złożyć wniosek o dokument A1 i również dostarczyć go w ZUS-ie.
Co do ewentualnych konsekwencji: Brak A1 może spowodować nałożenie kary pieniężnej (gdy jest to delegowanie na podstawie umowy o pracę, to jest ona nakładana na pracodawcę). Mąż może sprawdzić, czy ma za ten okres A1. Jeśli ma profil zaufany ePUAP, wystarczy, że się zaloguje. Po wejściu do systemu należy kliknąć w zakładkę u góry strony „Ubezpieczony”, następnie „Ubezpieczenia i płatnicy” i tam sprawdzić swój status.
Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼
Indywidualne porady prawne
O autorze: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe.
Zapytaj prawnika