Mam gospodarstwo, ale nie uprawiam ziemi, czy podlegam pod KRUS?

Definicja rolnika

Zacznijmy od wyjaśnienia pojęcia „rolnik” na gruncie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników z dnia 20 grudnia 1990 r. oraz wyjaśnieniu kwestii, kiedy rolnik podlega temu ubezpieczeniu obowiązkowo.

Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy – rolnikiem jest pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osoba, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia. Pojęcie to obejmuje posiadaczy gospodarstw rolnych, przy czym prowadzenie gospodarstwa rolnego może polegać tylko na organizowaniu produkcji w tym gospodarstwie. Przemawia za tym fakt, że osoba ubezpieczona jako rolnik nie musi też mieszkać na terenie tego gospodarstwa, nie może jednak podlegać obowiązkowi ubezpieczenia z innego tytułu.

Obowiązkowo ubezpieczeniu w KRUS podlega rolnik zamieszkujący i prowadzący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jego posiadaniu gospodarstwie rolnym o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych lub dział specjalny produkcji rolnej, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także małżonek rolnika oraz domownik stale pracujący w tym gospodarstwie, jeżeli rolnik ten, jego małżonek, domownik, nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty, albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Zobacz również: KRUS a zmiana adresu zamieszkania

KRUS a podjęcie pracy zarobkowej

Podleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu oznacza, że z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy o pracę, w ramach umowy agencyjnej, umowy-zlecenia; z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, w tym – pozarolniczej działalności gospodarczej objęty jest obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym i rentowymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.).

Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy-zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz powołane do składu rad nadzorczych podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników, pomimo objęcia ubezpieczeniem społecznym w ZUS, jeżeli podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie z mocy ustawy bezpośrednio przed dniem rozpoczęcia pracy na podstawie tych umów lub pełnienia funkcji w radzie nadzorczej oraz nie przekraczają w rozliczeniu miesięcznym kwoty przychodu osiąganego z tych tytułów, odpowiadającej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę.

Istotną konsekwencją ubezpieczenia obowiązkowego jest to, że jest ono po prostu obowiązkowe – istnieje niezależnie od tego, czy osoba, która spełnia warunki do podlegania temu ubezpieczeniu, chce mu podlegać, nie może też z niego zrezygnować (chyba że podlega obowiązkowo innemu ubezpieczeniu społecznemu, o czym powyżej).

W myśl art. 38 ustawy, przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu domniemywa się, że:

1. właściciel gruntów zaliczonych do użytków rolnych lub dzierżawca takich gruntów, jeżeli dzierżawa jest zarejestrowana w ewidencji gruntów i budynków, prowadzi działalność rolniczą na tych gruntach;
2. podatnik podatku rolnego lub podatku od dochodu z działów specjalnych prowadzi działalność rolniczą w rozmiarze wynikającym z zakresu opodatkowania;
3. jeżeli własność lub dzierżawa gruntów, o których mowa w pkt 1, przysługuje kilku osobom lub jeżeli obowiązek podatkowy, o którym mowa w pkt 2, ciąży na kilku osobach – każda z tych osób uczestniczy w prowadzeniu działalności rolniczej;
4. osoba bliska rolnikowi, spełniająca warunki określone w art. 6 pkt 2 lit. a i b, stale pracuje w gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy – jeżeli okoliczność ta została stwierdzona zgodnym oświadczeniem rolnika i tej osoby.

Ubezpieczenie społeczne rolników powstaje od dnia, w którym zostały spełnione warunki do objęcia tym ubezpieczeniem, a ustaje od dnia następującego po dniu, w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie temu ubezpieczeniu. A rolnik jest obowiązany, na mocy art. 37 ustawy, nie czekając na wezwanie, w ciągu 14 dni zgłaszać Kasie osoby podlegające ubezpieczeniu w jego gospodarstwie oraz informować Kasę o okolicznościach mających wpływ na podleganie ubezpieczeniu i o zmianach tych okoliczności oraz opłacać składki za wszystkie osoby podlegające ubezpieczeniu w jego gospodarstwie, a jeżeli działalność rolnicza prowadzona jest na rachunek kilku osób, obowiązek opłacania składek ciąży na tych osobach solidarnie.

Nieopłacenie składek w ustawowym terminie skutkuje naliczeniem odsetek za zwłokę zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Odsetki liczone są za każdy dzień zwłoki, począwszy od następnego dnia po upływie terminu płatności, aż do dnia dokonania zapłaty włącznie.

Zobacz również: Mam ziemię czy muszę płacić KRUS?

Zaległości w terminowym opłacaniu składek do KRUS

Trudna sytuacja materialna bądź zaległości w terminowym opłacaniu składek mogą stanowić podstawę zastosowania przez KRUS: odroczenia terminu płatności bieżącej składki, rozłożenia zadłużenia na raty, zmniejszenia wysokości wcześniej udzielonych rat, a nawet umorzenia całości bądź części zadłużenia. Stanowi o tym art. 41a:

„1. Prezes Kasy lub upoważniony przez niego pracownik Kasy, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zainteresowanego, na jego wniosek, uwzględniając możliwości płatnicze wnioskodawcy oraz stan finansów funduszów emerytalno-rentowego i składkowego, może:

1) odroczyć termin płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenie, rozłożyć ich spłatę na raty lub umorzyć w całości lub w części;

2) umorzyć należności Kasy z tytułu nienależnie pobranych świadczeń w całości lub części.

2. Prezes Kasy lub upoważniony przez niego pracownik Kasy może także, z urzędu, umorzyć część lub całość należności z tytułu składek, w przypadku ich całkowitej nieściągalności, która zachodzi, gdy:

1) w wyniku postępowania egzekucyjnego lub na podstawie posiadanych dokumentów stwierdzono, że dłużnik nie posiada źródeł dochodu i majątku, z którego można dochodzić należności, oraz brak jest możliwości przeniesienia odpowiedzialności;

2) dłużnik zmarł, nie pozostawiając majątku, z którego można by dochodzić należności, i jednocześnie nie ma możliwości przeniesienia odpowiedzialności;

3) kwota należności nie przekracza pięciokrotnej wartości upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym;

4) jest oczywiste, że w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności nie uzyska się kwoty przewyższającej koszty postępowania egzekucyjnego.”

Należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Nie ulegają przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką, jednakże po upływie terminu przedawnienia należności te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia. Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia podjęcia decyzji o rozłożeniu należności na raty lub odroczeniu terminu płatności, do dnia terminu płatności odroczonej należności z tytułu składek lub ostatniej raty, z zastrzeżeniem, że jeżeli w ustalonym terminie dłużnik nie zapłacił którejkolwiek z rat, na jakie została rozłożona należność, bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia podjęcia decyzji o rozłożeniu należności na raty, do dnia podjęcia decyzji o wygaśnięciu decyzji o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek.

Mając na uwadze powyższe oraz informacje przekazane przez Panią, należy stwierdzić, iż na gruncie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jest Pani osobą podlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu w KRUS. Powinna więc Pani zapłacić zaległe składki, a do już przedawnionych zgłosić zarzut przedawnienia.

ZUS i KRUS to dwa niezależne organy, przy czym oczywiście w przypadku np. uprawnień emerytalnych czy rentowych podlegają zaliczeniu niektóre okresy opłacania składek. Dlatego jeżeli podjęła Pani pracę, to pracodawca musi Panią zgłosić do ubezpieczenia.

Niemniej jednak fakt posiadania gospodarstwa obliguje Panią do opłacania składek KRUS, jeżeli nie miała Pani w tamtym okresie innego tytułu do ubezpieczeń społecznych.

Zobacz również: Ile trzeba mieć ziemi aby ubezpieczyć się w KRUS-ie?

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.