Zgoda Agencji Nieruchomości Rolnych na nabycie nieruchomości rolnej

Ustawa o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa¹, czyli tzw. „ustawa o ziemi”, która weszła w życie 30 kwietnia 2016 r., w znaczący sposób ograniczyła obrót nieruchomościami rolnymi. W obowiązującym obecnie stanie prawnym nabywcą nieruchomości rolnej może być co do zasady wyłącznie rolnik indywidualny, o czym stanowi art. 2a ust. 1 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego², dodany do tejże ustawy na mocy „ustawy o ziemi”. Za rolnika indywidualnego należy natomiast uważać osobę fizyczną będącą właścicielem, użytkownikiem wieczystym, samoistnym posiadaczem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha, posiadającą kwalifikacje rolnicze oraz co najmniej od 5 lat zamieszkałą w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i prowadzącą przez ten okres osobiście to gospodarstwo.

Jeżeli nabywana nieruchomość rolna albo jej część ma wejść w skład wspólności majątkowej małżeńskiej wystarczające jest, gdy rolnikiem indywidualnym jest jeden z małżonków. Poza rolnikiem indywidualnym nabywcami ziemi rolnej mogą być również:

1. osoby bliskie zbywcy,
2. jednostki samorządu terytorialnego,
3. Skarb Państwa, w szczególności poprzez działającą na jego rzecz Agencję Nieruchomości Rolnych,
4. kościelne osoby prawne.

Ograniczenie obrotu nieruchomościami rolnymi nie dotyczy również ich nabycia:

1. w wyniku dziedziczenia oraz zapisu windykacyjnego;
2. w wyniku przymusowego wykupu części nieruchomości spowodowanego przekroczeniem granicy przy wznoszeniu budynku lub wzniesieniem budynku na cudzym gruncie;
3. w toku postępowania restrukturyzacyjnego w ramach postępowania sanacyjnego.

Natomiast nabycie nieruchomości rolnej przez inne podmioty niż rolnik indywidualny i wskazane wyżej osoby oraz w innych przypadkach niż wymienione powyżej przypadki szczególne, może nastąpić wyłącznie za zgodą Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych wyrażoną w drodze decyzji administracyjnej. Decyzja wydawana jest na wniosek:

1. zbywcy, jeżeli:
   • wykaże on, że nie było możliwości nabycia nieruchomości rolnej przez podmioty uprawnione bez uzyskiwania zgody,
   • nabywca daje rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej,
   • w wyniku nabycia nie dojdzie do nadmiernej koncentracji gruntów rolnych;
2. osoby fizycznej zamierzającej utworzyć gospodarstwo rodzinne, która:
   • posiada kwalifikacje rolnicze lub została zobowiązana do uzupełnienia tych kwalifikacji,
   • daje rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej,
   • zobowiąże się do zamieszkiwania w okresie 5 lat od dnia nabycia nieruchomości na terenie gminy, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych, która wejdzie w skład tworzonego gospodarstwa rodzinnego.

W przypadku niewyrażenia zgody Agencji Nieruchomości Rolnych na nabycie nieruchomości rolnej, wnioskodawca może odwołać się od negatywnej dla niego decyzji do organu wyższego stopnia, którym jest minister właściwy do spraw rozwoju wsi. W przypadku podtrzymania decyzji odmawiającej zgody przez ministra, zbywca może w terminie jednego miesiąca od doręczenia decyzji podtrzymującej odmowę wyrażenia zgody, wystąpić z pisemnym żądaniem nabycia nieruchomości rolnej przez Agencję Nieruchomości Rolnych. Zbywca może również od razu wystąpić z takim wnioskiem, rezygnując ze składania odwołania do Ministra Rolnictwa.

Agencja Nieruchomości Rolnych jest obowiązana do złożenia oświadczenia o nabyciu nieruchomości rolnej za zapłatą równowartości pieniężnej odpowiadającej jej wartości rynkowej. Wysokość tej kwoty określa Agencja i w terminie miesiąca od otrzymania żądania zbywcy powiadamia go o jej wysokości. Natomiast zbywca, który nie zgadza się z wyceną nieruchomości rolnej, może w terminie miesiąca od dnia otrzymania powiadomienia:

• wystąpić do sądu o ustalenie równowartości pieniężnej wartości rynkowej nieruchomości rolnej nabywanej przez Agencję albo

• złożyć pisemne oświadczenie o cofnięciu żądania nabycia tej nieruchomości przez Agencję.

_________________________________
¹ Ustawa z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2016 r., poz. 585)
² Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2012 r., poz. 803, z późn. zm.)

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼