Przepisanie gospodarstwa w zamian na spłatę długów właściciela

Zachowek od darowizny

Wyjaśnienia zacznę od kwestii samego zachowku. Chciałby Pan w przyszłości uniknąć płacenia tego roszczenia na rzecz braci. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego (K.c.) na poczet zachowku zalicza się darowizny, przy czym jeśli chodzi o darowizny dla dzieci, to dotyczy to każdej darowizny bez względu na upływ czasu od jej dokonania. Darowizna to umowa nazwana, skonkretyzowana w Kodeksie cywilnym. Skoro zatem przepisy prawa spadkowego każą zaliczać na poczet zachowku jedynie darowizny, to nie można rozszerzać tego pojęcia. Stąd od lat panuje pogląd wyrażany w orzecznictwie sądowym, że inne umowy o podobnym do darowizny charakterze nie wpływają na masę spadkową i zachowek. Stąd owszem proponowana przez Pana umowa z następcą, ale i umowa dożywocia chroni osobę z tego tytułu wzbogaconą przed koniecznością zapłaty zachowku na rzecz przyszłych współspadkobierców.

Umowa o dożywocie z ojcem rolnikiem

Umowa dożywocia nie wymaga przejścia przez dożywotnika na emeryturę. Z drugiej jednak strony jest ściśle powiązana z obowiązkami osoby nabywcy wobec dożywotnika. Zgodnie z art. 908 K.c. – jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. Jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach lub w rzeczach oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się świadczeń należą do treści prawa dożywocia.

To dobra opcja, gdyby tato albo Pan nie mógł liczyć na umowę z następcą, co zaraz wyjaśnię.

Umowa z następcą rolnika a emerytura z KRUS

Umowa z następcą to specyficzna, nazwana umowa wynikająca z przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. Ma na celu sprawne pozbycie się gospodarstwa, aby móc przejść na emeryturę. Zgodnie bowiem z art. 19 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników emerytura rolnicza przysługuje młodszemu niż standardowo ubezpieczonemu rolnikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek 55 lat, jeśli jest kobietą, albo 60 lat, jeśli jest mężczyzną;
2. podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 30 lat;
3. zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej.

Standardowo, w chwili obecnej, rolnik musi mieć ukończone 65 lat, ale nie musi już zaprzestać prowadzenia działalności rolniczej.

Wcześniejsza emerytura wymaga jednak zaprzestania i w tym celu można zawrzeć umowę z następcą. Zgodnie z art. 84 ustawy o ubezpieczeniach KRUS – przez umowę z następcą rolnik będący właścicielem (współwłaścicielem) gospodarstwa rolnego zobowiązuje się przenieść na osobę młodszą od niego co najmniej o 15 lat (następcę) własność (udział we współwłasności) i posiadanie tego gospodarstwa z chwilą nabycia prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej, jeżeli następca do tego czasu będzie pracować w tym gospodarstwie. Ponadto umowa z następcą może zawierać inne postanowienia, w szczególności dotyczące wzajemnych świadczeń stron przed i po przeniesieniu przez rolnika własności gospodarstwa rolnego na następcę. Zatem wymogiem tej umowy jest oczywiście praca na gospodarstwie do jego przejęcia. Nie wiem, czy taką opcją jest Pan zainteresowany. Niemniej jednak tego rodzaju umowa rzeczywiście uchroni Pana od obowiązku zapłaty zachowku.

Darowizna na spłatę zadłużenia

Sama spłata zadłużenia taty może nastąpić na podstawie umowy darowizny na rzecz ojca. To ważne, żebyście Panowie tak to udokumentowali, bowiem wówczas, po złożeniu zgłoszenia SD-Z2 uniknie ojciec zapłaty podatku od darowizny (warunkiem jest dokonanie przelewu na rachunek taty lub przekazu pocztowego na jego rzecz i zgłoszenie darowizny w ciągu 6 miesięcy od dokonania). Sam fakt ujęcia tej płatności jako darowizny jest istotny o tyle, że w przypadku gdyby fiskus zechciał sprawdzić, skąd pochodzą środki, z których ojciec spłacił swoje długi, niezgłoszona darowizna opodatkowana jest podatkiem w wysokości 20%.

Zaległości w opłacaniu składek KRUS a emerytura rolnicza

Pyta Pan, czy jeśli tato ma długi w KRUS, to wystarczy spłacenie tego zadłużenia, by mógł spokojnie liczyć na emeryturę. Zgodnie z art. 19 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ważny jest okres podlegania ubezpieczeniu (30 lat). Przy emeryturze standardowej ten okres wynosi 25 lat. Art. 6 pkt. 14 tejże ustawy wyjaśnia, że ilekroć w przepisach mowa o okresach podlegania określonemu ubezpieczeniu społecznemu–- rozumie się przez to tylko takie okresy, za które opłacono przewidziane w odpowiednich przepisach składki na to ubezpieczenie, chyba że w myśl tych przepisów nie istniał obowiązek opłacania składek. Jeśli ojciec podlegał ubezpieczeniu rolników obowiązkowemu, to ciążył na nim obowiązek opłacania składek. To zobowiązanie nie znika, wręcz przeciwnie składki te podlegają egzekucji. Uzupełnienie zaległości powinno zostać uznane za opłacenie składek za okres podlegania ubezpieczeniu.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼