Przepisanie gospodarstwa rolnego a obowiązek płacenia składek KRUS

Opłacanie podatku rolnego

Na podstawie art. 1 ustawy z dn. 15.11.1984 r. o podatku rolnym :

„Art. 1 [Zakres przedmiotowy] Opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza”.

Skoro płaci Pan ten podatek, to moim zdaniem uznano, iż prowadzi Pan w gospodarstwie działalność rolniczą, gdyż taka jest dyspozycja tego przepisu. Gmina może nie wiedzieć – formalnie, iż tak nie jest, gdyż nikt nie zgłosił zmiany. Nie wiem, jak to było, gdy osiągnął Pan pełnoletność, ale zakładam, iż formalnie, gdy Pan nie był pełnoletni, podatek w Pana imieniu powinien opłacać przedstawiciel ustawowy, czyli Pana ojciec. Następnie ten obowiązek przeszedł na Pana. Jako małoletni mógł Pan nie być zgłoszony do ubezpieczenia KRUS i później także Pan się tam nie zgłosił.

Rolnik i gospodarstwo rolne

Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy z dn. 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników „za rolnika uważa się pełnoletnią osobę fizyczną, zamieszkującą i prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia”.

Z kolei pkt 4 ww. przepisu określa gospodarstwo rolne jako każde gospodarstwo służące prowadzeniu działalności rolniczej; a art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym, gospodarstwem rolnym nazywa:

„Art. 2 [Gospodarstwo rolne] 1. Za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej”.

Obowiązek ubezpieczenia w KRUS-ie

Ale z kolei fakt, iż sam Pan się do KRUS-u nie zgłosił, nie oznacza, iż nie objęło Pana ubezpieczenie KRUS, gdyż formalnie jest to ubezpieczenie obowiązujące z ustawy – czyli na podstawie art.1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników:

„Art. 1 [Podmiotowy i przedmiotowy zakres ustawy] 1. Ubezpieczenie społeczne rolników, zwane dalej »ubezpieczeniem«, obejmuje, na zasadach określonych w ustawie, rolników i pracujących z nimi domowników oraz pomocników rolnika, którzy:

1) posiadają obywatelstwo polskie lub

2) są uprawnieni do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 87 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1409, 2023, 2369 i 2400) lub są zwolnieni na podstawie przepisów szczególnych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.

1a. (uchylony)

2. W ubezpieczeniu wyodrębnia się:

1) ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie;

2) ubezpieczenie emerytalno-rentowe”.

Zatrudnienie na umowę o pracę a KRUS

Takie zestawienie treści ww. przepisów oznacza, iż osoba zatrudniona na umowę o pracę nie spełnia warunków do objęcia ubezpieczeniem emerytalno-rentowym w KRUS-ie. Wyjątkiem, ale tylko częściowym, jest art. 7 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, który stanowi:

„Art. 7 [Zakres podmiotowy ubezpieczenia] 3. Innego rolnika, domownika lub osobę, która przeznaczyła grunty do zalesienia, obejmuje się ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim na wniosek, wyłącznie w zakresie ograniczonym do świadczeń określonych w art. 9 pkt 1, jeżeli podlegają innemu ubezpieczeniu społecznemu albo mają ustalone prawo do emerytury lub renty lub do świadczeń z ubezpieczeń społecznych”.

W Pana przypadku mamy za każdym razem paradoks prawny i obojętnie jak patrzeć, można powiedzieć, iż mogą być jakieś konsekwencje.

Gmina, jak się wydaje, traktuje Pana jak rolnika z działalnością rolniczą i z tego tytułu powinien Pan być w KRUS-ie. Ale Pan nigdy rolnikiem nie był – tak wynika z tego stanu faktycznego.

Zawiadomienie o niewykonywaniu działalności rolnej

Wydaje się, że, formalnie rzecz biorąc i odnosząc się do tego, co jest i było w rzeczywistości, należałoby się liczyć, z koniecznością zawiadomienia gminy o niewykonywaniu działalności rolniczej i wiązać się to może ze zmianą opodatkowania z podatku rolnego na podatek od nieruchomości.

Tyle, że i tak będzie kłopot, gdyż jeżeli Pan to zrobi teraz i nie wstecz, to będzie oznaczać, iż formalnie wcześniej był Pan rolnikiem, ale bez KRUS-u. I za ten okres, także formalnie, może się należeć zaległość do KRUS-u (ogólnie mówiąc – 5 lat wstecz). Tyle, że u Pana te składki nigdy nie były – także formalnie, wymagalne, gdyż nigdy nie były zapłacone. Na razie trudno to przesądzić z uwagi na luki w stanie faktycznym.

Jeżeli jednak w KRUS-ie złożyłby Pan pewne oświadczenie o zaistnieniu okoliczności uzasadniających ustanie ubezpieczenia z ustawy (czyli od pełnoletniości, jak zakładam), czyli teoretycznie po to, aby uniknąć zaległości w KRUS-ie, to formalnie może to oznaczać, iż nie przysługiwałby Panu już wtedy podatek rolny i będzie z kolei zaległość w podatku od nieruchomości (także 5 lat).

Trudno dokładnie Panu radzić, gdyż sprawa jest mało udokumentowana. Może Pan zapytać w urzędzie gminy lub wystąpić o ustalenie do KRUS-u, czy w Pana przypadku były odprowadzane składki ubezpieczeniowe.

Nadmieniam, iż organ gminy posiada dane dotyczące osób i ich pracy w gospodarstwie rolnym, na podstawie art. 3 ustawy z dn. 20.07.1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy:

„Art. 3 [Zaświadczenie] 1. Na wniosek zainteresowanej osoby właściwy urząd gminy jest obowiązany stwierdzić, zgodnie z art. 1, okresy jej pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym, wydając stosowne zaświadczenie w celu przedłożenia w zakładzie pracy.

2. Jeżeli organ, o którym mowa w ust. 1, nie dysponuje dokumentami uzasadniającymi wydanie zaświadczenia o pracy zainteresowanej osoby w indywidualnym gospodarstwie rolnym, zawiadamia ją o tej okoliczności na piśmie.

3. W wypadku, o którym mowa w ust. 2, okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym mogą być udowodnione zeznaniami co najmniej dwóch świadków zamieszkujących w tym czasie na terenie, na którym jest położone to gospodarstwo rolne”.

Taki okres ewentualnej pracy w gospodarstwie można wliczać do stażu pracy innej niż działalność rolnicza, czyli Pana.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼