Prawo do ubezpieczenia KRUS a prowadzenie działalności gospodarczej

Prawo do ubezpieczenia zdrowotnego KRUS

Kwestie związane z ubezpieczeniem zdrowotnym rolników są regulowane przez ustawę z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz ustawę z dnia 13 stycznia 2012 r. o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników za 2012 r. W ubezpieczeniu społecznym rolników obowiązuje zasada, że w razie posiadania innego tytułu do ubezpieczenia lub podlegania zaopatrzeniu społecznemu obowiązek ubezpieczenia rolniczego jest wyłączony. Zawsze zatem pierwszeństwo ma tytuł nierolniczy. Ustawodawca wprowadził jednak wyjątek dotyczący sytuacji, gdy rolnik podlegający ubezpieczeniu w pełnym zakresie co najmniej 3 lata podejmie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracę przy takiej działalności. W takiej sytuacji rolnik może nadal podlegać ubezpieczeniu rolniczemu.

Nadto należy zauważyć, że wyjątek dotyczy tylko prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. To pojęcie w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest węższe od zakresu pojęcia „pozarolnicza działalność” będąca „zbiorczym” tytułem obowiązku ubezpieczenia społecznego. Ubezpieczenia rolniczego nie mogą zatem kontynuować rolnicy prowadzący działalność twórczą lub artystyczną, działalność w zakresie wolnego zawodu, wspólnicy jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej oraz osoby prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy z 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r., poz. 996 ze zm.).

Prowadzenie działalności pozarolniczej a KRUS

Rolnik prowadzący jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą podlega nadal ubezpieczeniu rolniczemu, jeżeli w ciągu 14 dni od rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej złoży w KRUS oświadczenie o woli kontynuowania ubezpieczenia rolniczego. Niezachowanie tego terminu powoduje ustanie ubezpieczenia rolniczego od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności.

Zgodnie z przepisami (art. 5a ust. 6) „ubezpieczenie rolnicze takiej osoby ustaje z mocy prawa również w razie niedostarczenia w terminie zaświadczenia właściwego urzędu skarbowego o wysokości płaconego podatku dochodowego”.

Zatem rolnik, który opłaca składki w KRUS i dodatkowo prowadzi lub rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, nie ma obowiązku rezygnowania z ubezpieczenia rolniczego w KRUS-ie i przechodzenia na ubezpieczenie ZUS. Niemniej, aby zachować prawo do ubezpieczenia w KRUS-ie, trzeba spełnić pewne warunki określone w art. 5a ww. ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U z 1991 r. Nr 7, poz. 24 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem rolnik lub domownik, który rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, może nadal podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników, jeśli:

„1. Rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:

1) złoży w Kasie oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności;

2) jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym;

3) nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;

5) kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty 3723 zł.

2. Za rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej uznaje się także:

1) wznowienie wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej, której prowadzenie okresowo zawieszono;

2) zmianę rodzaju lub przedmiotu wykonywanej działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD)”.

Zgodnie z art. 38 pkt 1 ww. ustawy „przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu domniemywa się, że właściciel gruntów zaliczonych do użytków rolnych lub dzierżawca takich gruntów, jeżeli dzierżawa jest zarejestrowany w ewidencji gruntów i budynków, prowadzi działalność rolniczą na tych gruntach”. Ponadto zgodnie ze stanowiskiem orzecznictwa Sądu Najwyższego (uchwała 7 sędziów z dnia 30 maja 1988 r., sygn. akt III UZP 8/88) „prowadzi gospodarstwo rolne ten, kto władając nim w sensie prawnym – jak właściciel, użytkownik, posiadacz samoistny lub zależny – wykonuje czynności natury funkcjonalnej, niezbędne dla racjonalnej gospodarki w konkretnym gospodarstwie rolnym”.

Konieczność prowadzenia działalności rolniczej

Jak zatem widać z powyższego, istotne jest, iż zgodnie z wymogiem art. 5a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, aby nadal podlegać ubezpieczeniu w KRUS, Pani mąż powinien m.in. nadal prowadzić działalność rolniczą lub stale pracować w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym.

Z uwagi na to, że ubezpieczenie w KRUS-ie ma charakter ubezpieczenia „dopełniającego”, czyli takiego, które skutkuje tylko wtedy, kiedy rolnik nie ma innego tytułu do ubezpieczenia, to każdy rolnik, który decyduje się na jakąkolwiek inną działalność nierolniczą poza jego gospodarstwem, musi liczyć się z tym, że jest to sytuacja, w której może on utracić prawo do podlegania rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu, jeżeli nie dotrzyma wyżej opisanych warunków, np. faktycznie nie prowadzi gospodarstwa. Stąd też każdy rodzaj podejmowanej działalności winien być zgłoszony do właściwej dla danego rolnika jednostki terenowej KRUS. Także pomoc w Pani firmie, o ile otrzymuje za nią wynagrodzenie. Nie może zapominać przy tym o obowiązku udokumentowania kwoty należnego podatku dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za poprzedni rok podatkowy. Na podstawie dostarczonych dokumentów jednostka KRUS przeprowadzi postępowanie mające na celu wyjaśnienie, w jakich okresach osoba zainteresowana spełnia warunki do pozostawania w polskim ubezpieczeniu społecznym rolników i w ubezpieczeniu zdrowotnym. Jeżeli z ze swojej działalności i pomocy w Pani firmie jego podatek przekroczy kwotę 3723 zł, to utraci prawo do ubezpieczenia w KRUS-ie.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.