Indywidualne porady prawne
• Autor: Eliza Rumowska
Dzień dobry, chciałbym zorientować się w możliwościach działania związanych z działką rolą. Jestem współwłaścicielem działki o powierzchni 5,3 ha. Posiadam 50% udział w nieruchomości. Obecnie drugi współwłaściciel zwrócił się z propozycją sprzedaży mi 50% udziału, przez co stałbym się 100% właścicielem działki. Nie jestem rolnikiem. Czy ze względu na współwłasność i to, że transakcja spowodowałaby uregulowanie naszej relacji, jest jakaś ścieżka, która pozwala na przeprowadzenie sprzedaży? Współwłaściciel również nie jest rolnikiem.
Tu nie uszczegóławiam (co ewentualnie uzupełnię po otrzymaniu dokumentów) kwestii przeznaczenia gruntów na inne niż rolne. Ma to dość ważne znaczenie – bo ewentualna zmiana tego przeznaczenia w niedalekiej przyszłości może zdjąć z Pana te wymogi ustawowe, jaki niżej przytoczę. Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego po słynnej „majowej nowelizacji” z ubiegłego roku stanowi:
„Art. 2. [Definicje]
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) nieruchomości rolnej – należy przez to rozumieć nieruchomość rolną w rozumieniu Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele inne niż rolne”;
a także w definicjach tej ustawy odnajdujemy:
„8) właścicielu nieruchomości rolnej – należy przez to rozumieć również współwłaściciela nieruchomości rolnej”.
Oznacza to, że przepisy co do nabywców gruntów rolnych odnoszą się niestety też i współwłaścicieli, stanowią one:
„Art. 2 1. Nabywcą nieruchomości rolnej może być wyłącznie rolnik indywidualny, chyba że ustawa stanowi inaczej. Jeżeli nabywana nieruchomość rolna albo jej część ma wejść w skład wspólności majątkowej małżeńskiej wystarczające jest, gdy rolnikiem indywidualnym jest jeden z małżonków.
2. Powierzchnia nabywanej nieruchomości rolnej wraz z powierzchnią nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rodzinnego nabywcy nie może przekraczać powierzchni 300 ha użytków rolnych ustalonej zgodnie z art. 5 ust. 2 i 3.
3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotyczą nabycia nieruchomości rolnej:
1) przez:
a) osobę bliską zbywcy,
b) jednostkę samorządu terytorialnego,
c) Skarb Państwa lub działającą na jego rzecz Agencję,
d) osoby prawne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania,
e) parki narodowe, w przypadku zakupu nieruchomości rolnych na cele związane z ochroną przyrody;
2) w wyniku dziedziczenia oraz zapisu windykacyjnego;
3) na podstawie art. 151 lub art. 231 Kodeksu cywilnego;
4) w toku postępowania restrukturyzacyjnego w ramach postępowania sanacyjnego.
4. Nabycie nieruchomości rolnej przez inne podmioty niż wymienione w ust. 1 i ust. 3 pkt 1 oraz w innych przypadkach niż wymienione w ust. 3 pkt 2–4, może nastąpić za zgodą Prezesa Agencji, wyrażoną w drodze decyzji administracyjnej, wydanej na wniosek:
1) zbywcy, jeżeli:
a) wykaże on, że nie było możliwości nabycia nieruchomości rolnej przez podmioty, o których mowa w ust. 1 i 3,
b) nabywca daje rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej,
c) w wyniku nabycia nie dojdzie do nadmiernej koncentracji gruntów rolnych”.
Dlatego w Pana przypadku co do zasady potrzebna jest zgoda Agencji i myślę, że na wniosek zbywcy uzyskałby Pan ja. Zresztą przepisy już od roku funkcjonują i jak informują mnie rolnicy – Agencja chętnie przychyla się do składanych wniosków – może to próba rekompensaty, może element polityki – nieważne – dla nas istotne jest to, że taka zgoda jest możliwa z praktycznego punktu widzenia. Atutem w tym przypadku jest współwłasność i ta informacja ze „studium”, z której wynika turystyczne przeznaczenie działki.
Zobacz również: Budowa dwóch domów na działce siedliskowej
Może więc Pan już teraz o zgodę wystąpić albo czekać na formalną zmianę przeznaczenia działki w planie zagospodarowania przestrzennego Gminy. W razie wyboru opcji czekania – proponuje jeszcze jedną czynność, tj. zawarcie potwierdzonej co do daty i podpisów umowy dzierżawy udziału zawartej z drugim współwłaścicielem. Uczyni to z Pana podmiot pretendujący do pierwokupu po upływie lat 3 od zawarcia takiej umowy. Ustawa w tej materii stanowi:
„Art. 3. [Prawo pierwokupu nieruchomości rolnych]
1. W przypadku sprzedaży nieruchomości rolnej prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy jej dzierżawcy, jeżeli:
1) umowa dzierżawy została zawarta w formie pisemnej i ma datę pewną oraz była wykonywana co najmniej przez 3 lata, licząc od tej daty, oraz
2) nabywana nieruchomość rolna wchodzi w skład gospodarstwa rodzinnego dzierżawcy.
2. O treści umowy sprzedaży nieruchomości rolnej zawiadamia się dzierżawcę tej nieruchomości, jeżeli umowa dzierżawy trwała co najmniej 3 lata od dnia jej zawarcia”.
Nikt więc w tym czasie nie kupiłby działki bez Pana wiedzy. Proszę wybrać dogodne dla Pana rozwiązanie i ewentualnie dosłać opisane przeze mnie wcześniej dokumenty.
Zobacz również: Kupno działki rolnej powyżej 1 ha
Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼
Indywidualne porady prawne
O autorze: Eliza Rumowska
Absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego prawniczka. Specjalizuje się w prawie cywilnym, zwłaszcza w prawie konsumenckim (reklamacje, gwarancje itp.). Z serwisem ePorady24 związana od początku jego istnienia, obecnie udziela porad w najbardziej złożonych sprawach. W swej wieloletniej karierze pracowała jako powiatowy rzecznik konsumentów, sekretarz gminy, inspektor ds. kredytów oraz radca w TP SA. Od 2008 r. prowadzi własne biuro prawne, jako prokurent obsługuje trzy spółki prawa handlowego, współpracuje z samorządem terytorialnym przy realizacji programów dotowanych z UE.
Zapytaj prawnika