Darowizna nieruchomości rolnych w rodzinie a podatek VAT

Podatnicy podatku VAT

Przede wszystkim zastanówmy się, w jakich sytuacjach występuje obowiązek zapłaty podatku VAT.

Na samym początku wskazać należy, że zobowiązanymi do zapłaty podatku VAT są wyłącznie te podmioty, które w myśl ustawy są uznawane za podatników. Jak możemy przeczytać w art. 15 ust. 1 ustawy VAT – podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy VAT – działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Opodatkowanie podatkiem VAT sprzedaży prywatnej nieruchomości

Podkreślenia wymaga, że czynność dotycząca majątku prywatnego, dokonywana w ramach zwykłego zarządu prawem własności, sama w sobie nie stanowi działalności gospodarczej i w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Dopiero w przypadku, gdy osoba fizyczna nadaje czynnościom charakter handlu profesjonalnego, zbliżonego swoją formą do zawodowo podejmowanych czynności w zakresie obrotu nieruchomościami możemy mieć do czynienia z opodatkowaną podatkiem VAT sprzedażą prywatnej nieruchomości.

Przedstawiony problem, związany z określeniem, kiedy osoba fizyczna staje się podatnikiem podatku VAT w ramach zarządu swoim majątkiem prywatny, był przedmiotem analizy orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r., C-180/10 oraz C-181/10. TSUE w odpowiedzi na pytanie prejudycjalne polskiego sądu orzekł, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Natomiast jeżeli osoba w celu dokonania sprzedaży podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców, należy uznać ją za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku VAT.

Majątek prywatny w kontekście opodatkowania VAT-em

W ustawie o podatku od towarów i usług nie znajdziemy definicji majątku prywatnego. W tym aspekcie polskie sądy administracyjne najczęściej odwołują się do treści orzeczenia TSUE z 04.10.1995 r., C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), gdzie wskazano, że majątek prywatny to taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego.

Jeżeli zatem darowizna ma dotyczyć nieruchomości będącej majątkiem prywatnym rodziców, który nie był wykorzystywany w działalności gospodarczej, to podatek VAT tutaj nie występuje. Wskazał Pan, że nieruchomości te nie były wykorzystywane w działalności gospodarczej, co pozwala sądzić, że stanowiły właśnie jedynie część majątku prywatnego.

Ponadto zwróćmy uwagę, że podatek VAT od darowizny występuje tylko w ściśle określonym przypadku. Otóż, jak stanowi art. 7 ust. 2 ustawy VAT – opodatkowaniu podlegają darowizny rzeczy, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Podatek VAT od darowizny

W konsekwencji, aby podatek VAT od darowizny w ogóle wystąpił, po pierwsze nieruchomości te musiałyby być wykorzystywane w działalności gospodarczej, a po drugie – rodzice musieliby odliczyć podatek VAT w przypadku ich zakupu. Jak wnioskuję z opisu sprawy, żadne z tych dwóch okoliczności nie miała miejsca, w związku z czym podatek VAT nie wystąpi ani po stronie darczyńców, ani po stronie obdarowanych.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼