Darowizna siedliska synowi, który nie jest rolnikiem

Kiedy nie stosuje się ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego?

W opisanej sytuacji znajdują zastosowanie przepisy ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na art. 1a pkt 1) lit. b) omawianej regulacji:

Art. 1a. Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego

„Przepisów ustawy nie stosuje się do:

1) nieruchomości rolnych:

a) wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, o którym mowa w ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2016 r., poz. 1491),

Grunty mniejsze niż 0,3 ha

b) o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha,

c) będących drogami wewnętrznymi;

2) nabycia udziałów lub ich części we współwłasności nieruchomości, o których mowa w pkt 1 lit. b i c.”

W myśl cytowanego przepisu, nie podlega żadnym ograniczeniom sprzedaż, czy też darowizna nieruchomości rolnej będącej Państwa własnością o powierzchni nie przekraczającej 0,3 ha. W takiej sytuacji żaden organ nie może podważyć faktu zbycia nieruchomości, jeśli więc nieruchomość ma omawiana powierzchnię, mogą Państwo powołać się na niniejsze wyłączenie.

Kolejnym przepisem omawianej ustawy, na który należy zwrócić uwagę jest art. 2a ust. 3 pkt 1) lit. a)

Art. 2a. Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego

Czy nabywcą nieruchomości rolnej może być wyłącznie rolnik?

„1. Nabywcą nieruchomości rolnej może być wyłącznie rolnik indywidualny, chyba że ustawa stanowi inaczej. Jeżeli nabywana nieruchomość rolna albo jej część ma wejść w skład wspólności majątkowej małżeńskiej wystarczające jest, gdy rolnikiem indywidualnym jest jeden z małżonków.

2. Powierzchnia nabywanej nieruchomości rolnej wraz z powierzchnią nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rodzinnego nabywcy nie może przekraczać powierzchni 300 ha użytków rolnych ustalonej zgodnie z art. 5 ust. 2 i 3.

Kogo nie dotyczą przepisy nabycia nieruchomości rolnej?

3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotyczą nabycia nieruchomości rolnej:

1) przez:

a) osobę bliską zbywcy,

b) jednostkę samorządu terytorialnego,

c) Skarb Państwa lub działającą na jego rzecz Agencję,

d) osoby prawne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania,

e) parki narodowe, w przypadku zakupu nieruchomości rolnych na cele związane z ochroną przyrody; (…).”

Co do zasady, nabywcą nieruchomości rolnej będącej własnością rolnika może być wyłącznie rolnik indywidualny. Zasada ta wynika z ust. 1 omawianego przepisu. Jednakże ust. 3 statuuje pewne wyjątki od tej zasady. Stanowi on m.in., iż ograniczenia tego nie stosuje się do osób bliskich zbywcy. Przez osobę bliską, w myśl art. 2 ustawy, należy natomiast rozumieć zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, małżonka, osoby przysposabiające i przysposobione. Do tak rozumianej grupy zalicza się zatem Państwa syn (będący zstępnym zbywcy).

Co więcej, Państwa syn nie tylko nie musi być rolnikiem indywidualnym. Nie musi on także w ogóle prowadzić gospodarstwa rolnego na darowanej ziemi. Mówi o tym przepis art. 2b omawianej ustawy:

Art. 2b. Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego

Obowiązki nabywcy nieruchomości rolnej

„1. Nabywca nieruchomości rolnej jest obowiązany prowadzić gospodarstwo rolne, w skład którego weszła nabyta nieruchomość rolna, przez okres co najmniej 10 lat od dnia nabycia przez niego tej nieruchomości, a w przypadku osoby fizycznej prowadzić to gospodarstwo osobiście.

2. W okresie, o którym mowa w ust. 1, nabyta nieruchomość nie może być zbyta ani oddana w posiadanie innym podmiotom.

3. Sąd, na wniosek nabywcy nieruchomości rolnej, wyrazi zgodę na dokonanie czynności, o których mowa w ust. 2, przed upływem okresu 10 lat od dnia przeniesienia własności tej nieruchomości, jeżeli konieczność jej dokonania wynika z przyczyn losowych, niezależnych od nabywcy.

4. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do podmiotów, o których mowa w art. 2a ust. 3 pkt 1, oraz do nabywców nieruchomości rolnej w przypadkach, o których mowa w art. 2a ust. 3 pkt 2 i 3.”

Co do zasady, nabywca nieruchomości rolnej jest obowiązany prowadzić gospodarstwo rolne, w skład którego weszła nabyta nieruchomość rolna, przez okres co najmniej 10 lat od dnia nabycia przez niego tej nieruchomości, jednak zgodnie z ust. 4 cytowanego przepisu, warunku tego nie stosuje się do m.in. nabywców będących osobami bliskimi zbywcy. Tak więc, w razie zbycia nieruchomości rolnej na rzecz Państwa syna, nie będzie on zobowiązany do prowadzenia gospodarstwa rolnego na nieruchomości.

W myśl omawianych przepisów nie widzę zatem żadnych przeciwwskazań prawnych w darowaniu omawianej nieruchomości na rzecz Państwa syna. Nie istnieją również żadne przeciwwskazania do przeniesienia na niego pozwolenia na budowę, co powinno nastąpić już w samym akcie notarialnym darowizny nieruchomości rolnej. Organ administracji na Państwa wniosek przeniesie decyzję na rzecz innej osoby pod warunkiem, że przyjmie ona wszystkie zawarte w decyzji warunki oraz złoży oświadczenie o nabyciu praw do nieruchomości.

Przeniesienie decyzji o warunkach zabudowy na rzecz innego podmiotu

O przeniesieniu decyzji o pozwoleniu na budowę mówi art. 40 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane:

Art. 40. Ustawy prawo budowlane

„1. Organ, który wydał decyzję określoną w art. 28, jest obowiązany, za zgodą strony, na rzecz której decyzja została wydana, do przeniesienia tej decyzji na rzecz innego podmiotu, jeżeli przyjmuje on wszystkie warunki zawarte w tej decyzji oraz złoży oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, o której mowa w art. 51 ust. 4.”

3. Stronami w postępowaniu o przeniesienie decyzji o pozwoleniu na budowę lub o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych są jedynie podmioty, między którymi ma być dokonane przeniesienie decyzji.

4. Prawa i obowiązki wynikające ze zgłoszenia, wobec którego organ nie wniósł sprzeciwu, mogą być przeniesione na rzecz innej osoby w drodze decyzji. Przepisy ust. 1 i 3 stosuje się odpowiednio.”

Zgodnie z cytowanym przepisem organ, który wydał decyzję o pozwoleniu na budowę, jest obowiązany (czyli nie ma w tej kwestii żadnej dowolności decyzyjnej), za zgodą strony, na rzecz której decyzja została wydana, do przeniesienia tej decyzji na rzecz innego podmiotu, jeżeli przyjmuje on wszystkie warunki zawarte w tej decyzji oraz złoży oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Jeśli organ wbrew przepisom ustawy nie spełniłby swojego obowiązku, mogą Państwo zaskarżyć jego decyzję do organu nadrzędnego, w myśl przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.

Sprzedaż nieruchomości rolnej osobie nie będącej rolnikiem

Odnośnie sprzedaży nieruchomości innej niż Państwa syn osobie niebędącej rolnikiem – zastosowanie mają wszystkie wskazane wcześniej przepisy. Oznacza to, iż jeśli nie zalicza się do grup podlegających wyłączeniem, to sprzedaż taka jest niemożliwa. Przepis dotyczący sprzedaży gruntów do 0,5 ha dotyczy wyłącznie gruntów rolnych zabudowanych o powierzchni nieprzekraczającej 0,5 ha, które w dniu wejścia w życie ustawy zajęte były pod budynki mieszkalne oraz budynki, budowle i urządzenia niewykorzystywane obecnie do produkcji rolniczej. W omawianej sytuacji wydaje się, że przesłanki, o których mówi przepis, nie zostały spełnione, ponieważ budynek nadal nie został wzniesiony:

Art. 11. ustawy z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw

„Przepisów ustawy zmienianej w art. 7 (ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego), w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie stosuje się do:

1) gruntów rolnych zabudowanych o powierzchni nieprzekraczającej 0,5 ha, które w dniu wejścia w życie ustawy zajęte są pod budynki mieszkalne oraz budynki, budowle i urządzenia niewykorzystywane obecnie do produkcji rolniczej, wraz z gruntami do nich przyległymi umożliwiającymi ich właściwe wykorzystanie oraz zajętymi na urządzenie ogródka przydomowego – jeżeli grunty te tworzą zorganizowaną całość gospodarczą oraz nie zostały wyłączone z produkcji rolnej w rozumieniu ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 909, 1338 i 1695); (…).”

Zobacz również: Darowizna działki rolnej z pozwoleniem na budowę

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.